Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Mens en lichaam

Televisie en computer

Clipphanger 

Michiel Eijsbouts

Clipphanger op Youtube

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

69 jaar voor 0 wordt de kleine Cleopatra VII Philopator geboren. Haar vader is de farao van het grote en machtige Egypte. Na zijn dood komen de 18-jarige Cleopatra en haar broertje Ptolemaeus XIII op de troon. Dat zit een beetje krap, en na een machtsstrijd krijgt broerlief de troon in handen. In die tijd trekken de Romeinen onder leiding van Caesar naar Egypte. Hij matcht wel met Cleopatra en ze krijgen een zoon, Caesarion. Als de Romeinen vervolgens Ptolemaeus in de Nijl gooien, is de macht weer voor grote zus Cleo. Aan het liefdesgeluk komt een einde wanneer Caesar wordt vermoord. Cleopatra trouwt opnieuw, ditmaal met de Romein Antonius. Door Rome wordt ze dan tot vijand bestempeld en Egypte krijgt een oorlogsverklaring aan z’n broek. Wanneer haar echtgenoot naar Rome vertrekt om zelfmoord te plegen, probeert Cleopatra haar Romeinse tegenstander Octavianus in te palmen. Die wil haar wel hebben, maar als slaaf, en da’s niks voor het luxepaardje Cleopatra. Met behulp van een slang beneemt ze zichzelf het leven. Haar graf is nooit gevonden, dus misschien… kom je d’r nog ‘s tegen, onze Cleopatraaaaaa!

Clipphanger

Clipphanger logo

Cleopatra is een van de machtigste vrouwen uit de geschiedenis. Op haar 18e wordt ze al farao van Egypte. Ze trouwt met de Romeinse leider Caesar, maar krijgt het later aan de stok met het Romeinse Rijk.

Wie was Cleopatra?

Klas 4/5/6

Eind 17e eeuw presenteert de natuurkundige Isaac Newton zijn baanbrekende boek Principia, én begint in Engeland de Glorious Revolution. Deze gebeurtenissen worden wel gezien als het startschot van de filosofische periode De Verlichting. Die heet zo omdat het lijkt alsof iemand eindelijk eens een lampje aandoet. Het centrum van die Verlichting is Parijs, waar in de salons wordt gediscussieerd door grote denkers als Montesquieu, Voltaire, Rousseau en Kant. Die schrijft: ‘Durf te denken’. Dus niet klakkeloos geloven wat je ooit geleerd is, maar waarnemen en nadenken. Vrijheid van denken is de sleutel tot het kennen van de waarheid en een leven in rechtvaardigheid. Ja, dat willen we toch allemaal!
Het optimisme van de Verlichting heeft grote invloed op de hele 18de eeuw. De drukpers draait overuren, en de onderzoekende geest stimuleert de industriële revolutie en de economie. De maatschappij wordt democratischer, allerlei vorsten krijgen minder te zeggen, en dat geldt ook voor God. Jammer, kerel. Wanneer de Franse revolutie uitbreekt, komt het tijdperk van de Verlichting ten einde. Maar het lampje van de rede brandt nog steeds.

In de achttiende eeuw begint in Europa de Verlichting. Een periode waarin kennis centraal staat. Door verlichtingsdenkers zoals Immanuel Kant krijgt de kerk minder te zeggen en wordt de maatschappij steeds democratischer.

Wat is de Verlichting?

‘Schurft’ klinkt als een vervelende ziekte uit de middeleeuwen, maar ook vandaag de dag zijn er nog regelmatig uitbraken van schurft. Schurft wordt veroorzaakt door 2 dingen: mijtjes en eitjes. De schurftmijt graaft gangen in je huid om lekker d’r eitjes te kunnen leggen. Na een dag of 3 komen die uit, en gaan de kleine mijtjes op zoek naar een lekker eigen plekkie. Al dit gegraaf zorgt bij jou voor een schilferende huid. Poep en speeksel van de mijten bezorgen jou behoorlijke jeuk. Ook kan je blaasjes en pukkeltjes krijgen, en als je die openkrabt, gaan ze weer ontsteken. Schurft is wel besmettelijk, maar niet gevaarlijk, behalve misschien voor je modellencarrière. Je kan schurft krijgen van een huisdier, door huidcontact met mensen, of zelfs als je de kleren hebt gedragen van een schurftlijder, of hebt geslapen in een ‘besmet’ bed. Hup hup, beddengoed en kleren in de was, en op naar de apotheek voor de schurftcrème tegen eitjes en mijtjes. Smeren maar, en dan heb jij even tijd om al je contacten te appen: ‘Je kan de schurft krijgen!’

Als je schurft hebt, word je gek van de jeuk. Die wordt veroorzaakt door mijten die eitjes leggen onder je huid. Hoe kan je schurft krijgen en hoe kom je er weer vanaf?

Wat is schurft?

We hebben het over ‘grensoverschrijdend gedrag’ in deze situatie: als 1 partij iets doet of zegt waar een ander niet vrijwillig mee instemt. Discriminatie, pesten, (seksuele) intimidatie of nog erger zijn allemaal gedragingen waarmee een dader een grens overschrijdt. Voor het slachtoffer kan dit onprettig zijn en soms zelfs traumatisch. Grensoverschrijdend gedrag komt vaker voor wanneer de ene partij macht heeft over de ander. Bijvoorbeeld als 2 personen niet gelijkwaardig zijn in leeftijd, intelligentie, levenservaring of status. Maar het kan ook komen door een verschil in aantal, bijvoorbeeld als jij alleen komt te staan tegenover een legertje pestkoppen. Dit kan leiden tot een onveilige sfeer waarin angst overheerst. Waar de grens ligt in grensoverschrijdend gedrag, is niet voor iedereen altijd even duidelijk. Wat voor de een een grapje is, is voor de ander erg vervelend. Op de meeste scholen en werkplekken is er een vertrouwenspersoon die luistert en kan bemiddelen bij ongewenste situaties. Als er sprake is van mogelijk strafbare feiten, kan je ermee naar de politie. Iedereen heeft grenzen, en samen zeggen we grensoverschrijding ‘gedag’.

Discriminatie, pesten en seksuele intimidatie zijn vormen van gedrag waarmee de dader een grens overschrijdt. Vaak is er sprake van ongelijke machtsverhoudingen. Op school, werk en andere plekken kan er zo een onveilige sfeer ontstaan.

Wat is grensoverschrijdend gedrag?

Kapitalisme is een systeem waarbij privégeld wordt geïnvesteerd, om er geld mee te verdienen. Oftewel: katsjing! Het idee achter het kapitalisme is al in 1776 beschreven door de Schot Adam Smith. Hij ziet dat de mens wordt gedreven door eigenbelang. Dat eigenbelang kan ook goed uitpakken voor de maatschappij: een bakker die lekker brood bakt, kan veel geld verdienen. De buurbakker, met vies brood, verkoopt niks, en zo blijft de beste bakker over. Dit noemen we de ‘vrije markt’, en kapitalisten vinden dat de overheid zich daar niet te veel mee moet bemoeien. Maar dat kan leiden tot ongelijkheid. Als de failliete bakker een baantje zoekt, en zich voor een hongerloontje moet afbeulen bij de buurman, die met zijn verdiende geld de hele straat opkoopt en lekker huisjes gaat melken. Zo worden de rijken steeds rijker en de armen steeds armer. Da’s kapitalisme met een grote K. Om dit soort uitwassen te bestrijden, is in de 19e eeuw als alternatief voor het kapitalisme, het communisme gelanceerd. Maarja, ook daar werd uiteindelijk vrij weinig van ‘gebakken’.

Het kapitalisme is een economisch systeem dat draait om het verdienen van geld. Er is een vrije markt met veel concurrentie en weinig bemoeienis van de overheid. Maar er zijn ook nadelen.

Wat is kapitalisme?

Als jij in de zomer gaat zwemmen, kijk dan goed om je heen… In open water kan je zomaar te maken krijgen met… BLAUWALG.  Een blauwalgplaag begint klein, op de waterbodem. Fosfaat en stikstof zijn superlekkere hapjes voor de zogenaamde cyanobacterieën. Door celdeling worden dat er steeds meer en vormen ze kolonies. Komt de boel echt tot bloei, dan wordt het een drijflaag: een verfachtige, groene tot roodbruine smurrie op het water. Blauwalg is dus niet blauw, en ook geen alg maar een bacterie. Maar het is wel behoorlijk blauwalgelijk…Het spul ziet er niet echt smakelijk uit, en ruikt ook niet bepaald fris. Gauw ergens anders gaan zwemmen dus, want blauwalg kan ook nog eens giftig zijn en leiden tot huidirritatie, hoofdpijn en darmklachten. En dan komt er dus nog een laagje smurrie bij, van onderen! Blauwalg gedijt vooral goed in stilstaand water tussen de 20 en 30 graden. Om blauwalg tegen te gaan moeten we eigenlijk zorgen dat er minder voedingsstoffen in het water komen, bijvoorbeeld door minder kunstmest te gebruiken. Op korte termijn wordt er vaak voor gekozen om de drijflagen weg te halen. Bommetje!!!

Als er bij je favoriete zwemvijver wordt gewaarschuwd voor blauwalg, kun je er beter niet gaan zwemmen. Deze bacteriën zorgen voor een vies laagje smurrie op het water. Als je ermee in contact komt kun je last krijgen van huidirritatie, hoofdpijn en darmklachten.

Wat is blauwalg?

Op 8 januari 1947 wordt in het Britse Brixton de kleine David Robert Jones geboren. Hij krijgt een saxofoon en speelt in diverse bandjes, én met vriendjes. Tijdens een gevecht loopt hij een verwijde pupil op en vanaf dan lijkt het of hij 2 verschillende kleuren ogen heeft. Met de mes-scherpe achternaam Bowie is hij helemaal klaar om de muziekwereld te veroveren. In ‘69 scoort David Bowie zijn eerste hit: Space Oddity. En vanaf dan gaat het als een raket, met in totaal wel 26 studio-albums, waaronder Let’s Dance dat meer dan 10 miljoen keer verkocht wordt. Hij werkt succesvol samen met artiesten als Queen en Mick Jagger, produceert muziek voor anderen en verkent allerlei stijlen. Ook uiterlijk is hij een ware kameleon. Regelmatig meet hij zichzelf een heel nieuw imago aan terwijl hij allerlei bestaande rolpatronen doorbreekt. In zijn jonge jaren springt Bowie ook achter de schermen nogal eens uit de band, maar dat wordt later wel wat minder. In 2016 is het album Blackstar zijn laatste, want daarna kiest de Starman zelf definitief de ruimte.

David Bowie is een artiest die niet in een hokje te plaatsen is. Hij maakt muziek in allerlei stijlen en meet zichzelf regelmatig een heel nieuw imago aan. Hij wordt gezien als een van de meest invloedrijke muzikanten van de twintigste eeuw. 

Wie was David Bowie?

In onze maatschappij voelen de meeste mensen zich van oudsher thuis in 1 van deze hokjes: de mannen of de vrouwen. Het hokje waarmee je je verbonden voelt, noemen we je ‘gender’. Maarrr, die indeling in 2 groepen is nogal binair. En niet iedereen voelt zich helemaal ‘man’ of ‘vrouw’. Voor deze mensen zijn er gelukkig ook eigen hokjes: namelijk 'non-binair', of 'genderfluïde', of 'gender non-conform'...of, weet je wat, misschien wil je wel helemaal niet in een hokje, dat kan natuurlijk ook. Wat wij met man en vrouw associëren verandert ook. Ooit was ‘roze’ dé kleur voor jongens en droegen de meeste mannen schoenen met hakken. Vandaag de dag is in veel delen van de wereld het fenomeen gender niet-binair. Zo kennen sommige oorspronkelijke volkeren in Amerika wel 5 genders. Bij ons kan je sinds 2018 kiezen wat je in je paspoort wilt: een M, een V of een X. De meeste mensen hebben een voorkeur voor een bepaald voornaamwoord. In plaats van hij of zij geven non-binaire mensen soms de voorkeur aan die, hen of xij. Weet je niet of je moet gaan voor hij, die of zij? Geen probleem! Vragen staat vrij.

Een non-binair persoon voelt zich niet thuis in de binaire hokjes man en vrouw. Je kunt niet aan de buitenkant zien of iemand non-binair is. Iemand die zich identificeert als non-binair kun je aanspreken met die, hen of xij.

Wanneer ben je non-binair?

Net zoals mensen (kuch kuch) kunnen ook vogels de griep krijgen. Die ziekte heet dan ook vogelgriep en komt van nature voor bij wilde watervogels zoals eenden en zwanen. De ziekteverschijnselen lopen uiteen van ‘een beetje brak’ tot luchtweginfecties, ernstige neurologische symptomen en zelfs de dood. Vogelgriep wordt ook wel ‘aviaire influenza’ genoemd, en die afkorting zegt genoeg. In de herfst komen hele vluchten trekvogels onze kant op en deze vogels kunnen besmet zijn met vogelgriep. Ons landje staat vol met pluimveebedrijven, en als daar maar 1 besmet vogelpoepje binnenkomt, kan binnen de kortste keren het hele zwikkie de sjaak zijn. Bij een vermoeden van vogelgriep gaat zo’n bedrijf op slot en komen specialisten in actie. Wordt het virus daadwerkelijk aangetroffen dan moeten alle dieren geruimd worden, en is er al snel geen kip meer te zien. Om de inmiddels jaarlijkse uitbraken van vogelgriep aan te pakken, worden allerlei maatregelen ingezet, zoals vervoersverboden, hygiëneprotocollen en ophokplicht. Aan een vaccin tegen de vogelgriep wordt ook gewerkt, maar dat is nog geen vaste prik.

De vogelgriep is een besmettelijk virus waar kippen doodziek van kunnen worden. Wanneer er op een pluimveebedrijf vogelgriep wordt vastgesteld worden de dieren afgemaakt. Uit voorzorg moeten de dieren binnenblijven en mag er in de omgeving van een besmet bedrijf geen pluimvee worden vervoerd. Ook wordt er gewerkt aan een vaccin tegen vogelgriep. 

Wat is vogelgriep?

In 1893 wordt in het Keizerrijk China in een goede boerenfamilie de kleine Mao Zedong geboren. Als kind is hij lid van de nationalistische Kwomintang, als puber fan van de keizer, maar als die weg moet, gaat ook Mao op zoek. Hij vertrekt naar Beijing om te studeren en sluit zich aan bij de communisten. Als Mao en zijn maatjes de burgeroorlog gewonnen hebben, stichten ze de Volksrepubliek China. Mao heeft zijn eigen politieke ideologie, die dan ook het maoïsme heet en de nadruk legt op het belang van boeren. Eh, agrariërs dus. Vanaf 1949 is Mao de eindbaas van China. Hij lanceert allemaal grote plannen, die niet zo groots uitpakken. Zijn ‘Grote Sprong Voorwaarts’ brengt vooral hongersnood, net als zijn plan om de Chinese mussen uit te roeien. Naast honger krijgen alle Chinezen ook een exemplaar van het ‘Rode Boekje’ met allemaal fameuze quotes van de ‘Grote Roerganger’. Die overlijdt in 1976, krijgt zijn eigen mausoleum en is sindsdien een stabiele factor in een snel veranderend China.

Mao Zedong is de grondlegger van de Volksrepubliek China. Met zijn communistische partij wil hij China moderniseren. Mao regeert met harde hand en ruimt critici uit de weg. Onder zijn heerschappij komen miljoenen Chinezen om het leven.

Wie was Mao Zedong?

In 1967 wordt vlak onder Seattle  Kurt Donald Cobain geboren. Negen jaar later gaan zijn ouders uit elkaar en verandert de kleine Kurt in een stil, teruggetrokken kind. Tot ie op zijn veertiende verjaardag een gitaar krijgt. Hij leert zichzelf spelen en begint met het schrijven van zijn eigen teksten - ook met de spuitbus. Hij experimenteert met drugs, wordt regelmatig gearresteerd en ook nog van school getrapt. Heeft-ie eindelijk tijd om een bandje te beginnen! Nirvana komt in 1989 met het album Bleach en twee jaar later Nevermind. De wereldhit Smells Like Teen Spirit zorgt voor een doorbraak van de muziekstijl ‘grunge’. Beïnvloed door de punk, afwisselend hard en zacht, met frontman Cobain op gitaar en geschreeuw. De voorman van de grunge wordt zo populair dat tieners wereldwijd flanellen ruitjesoverhemden aantrekken en hun spijkerbroek aan stukken scheuren. Sorry mam. Cobain zit niet te wachten op al die aandacht voor zijn persoontje. Hij voelt zich onbegrepen, depressief en grijpt naar de heroïnespuit. Op zijn 27ste neemt hij afscheid van het leven en zakken grungefans wereldwijd in een nog diepere dip.

Kurt Cobain was de frontman van de Amerikaanse grungeband Nirvana. Ondanks het succes van de band werd hij depressief en pleegde hij op zijn 27e zelfmoord.

Wie was Kurt Cobain?

Twee klasgenoten: de een is extravert, de ander introvert. De extravert is naar buiten gericht, houdt van afwisseling en krijgt energie van de omgang met anderen. De introvert is meer naar binnen gericht, focust zich graag op 1 taak en laadt zichzelf op door alleen te zijn.
De extravert heeft al die extra prikkels nodig om lekker te functioneren. Voor de introvert kan elke prikkel er weer een te veel zijn.  In onze ‘sociale’ mediamaatschappij zie je vooral veel extraverte mensen voorbij scrollen. Ze zijn ook nogal AANWEZIG en het is leuk om naar ze te kijken omdat ze lekker alles zeggen wat ze denken en daardoor helemaal wayooo! Introverte mensen vallen wat minder op, maar zij kunnen weer lang en geconcentreerd ergens aan werken. Geen wonder dat veel grote uitvindingen, ontdekkingen en kunstwerken afkomstig zijn van deze introvertoppertjes! Bijna niemand is trouwens alleen maar introvert of extravert. De meeste mensen hebben wat van het een en van het ander. En jij? Als je daar nou eerst nog even een dagje over na moet denken, dan ben je waarschijnlijk wat meer introvert.

Introverte mensen kunnen verlegen overkomen. Dat komt omdat ze naar binnen gericht zijn, en nadenken voordat ze iets zeggen. Extraverte mensen zijn juist heel aanwezig, en krijgen energie van zoveel mogelijk prikkels. De meeste mensen zijn niet alleen introvert of extravert, maar iets ertussenin.

Wanneer ben je introvert?

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Clipphanger

Type videos