Name: Nederland verzuild
Uploaded: 2009-09-13T22:00:00+02:00
Duration: 5 min 7 s
Description: Aan het begin van de 20e eeuw schieten in Nederland de politieke partijen als paddestoelen uit de grond. Ze vormen zuilen, met een eigen krant, winkel en woonwijk. Maar dat verandert als de Duitsers het land invallen en de Tweede Kamer afschaffen.

Klas 4/5/6

Begin 20e eeuw ontwikkelt de democratie zich in sneltreinvaart. Het kiesrecht wordt in 1919 algemeen. Iedere volwassen Nederlander kan kiezen of gekozen worden. Protestanten, katholieken, socialisten en liberalen hebben verenigingen, vakbonden en politieke partijen opgericht. 
Daardoor wordt de Nederlandse samenleving is opgedeeld in "hokjes". De verzuiling is begonnen. Katholieken in Nederland gaan nauwelijks om met protestanten. Ze lezen hun eigen ‘volkskrant’ en hebben hun eigen vakbond, het NKV en natuurlijk stemmen ze op een katholieke partij, de RKSP.
De protestanten hebben hun ook hun eigen verenigingen, hun eigen dagblad, "de standaard". En als protestant stem je natuurlijk op een protestantse partij, de ARP of de CHU.
Ook de socialisten leven in hun eigen wereld, die stemmen SDAP. Sociaal Democratisch Arbeiderspartij. Nederland is verzuild geraakt. De mensen gaan alleen maar om met mensen van hun eigen zuil. Dat bepaalt naar welke winkel je gaat, in welke buurt je woont, en dat je zoon of dochter met iemand van de andere zuil trouwt is onbespreekbaar. "2 geloven op één kussen, daar slaapt de duivel tussen".
Het leven van de gewone mensen speelt zich af in hun eigen zuil. Een wereld op zich. Er is eigenlijk geen contact met anderen. Maar op hoog politiek niveau is dat er wel. Dat moet ook wel. Om de meerderheid in de kamer te kunnen krijgen en een regering te kunnen vormen moeten de verzuilde partijen toch samenwerken en coalities vormen... De leden van deze partijen accepteren deze coalities noodgedwongen, maar zelf blijven ze onderling ver bij elkaar uit de buurt. De protestanten en katholieken vormen vaak zo'n coalitie.
De liberalen mogen af en toe ook meedoen, maar de socialisten worden overal van buitengesloten. Sinds "Troelstra’s vergissing" wordt de SDAP niet meer vertrouwd.
De democratie in Nederland heeft een stevige basis. Als in de jaren ’30 de wereldwijde economische crisis in Nederland toeslaat, krijgt de democratie het moeilijk. Fabrieken moeten sluiten, scheepswerven liggen stil. Voor velen is er geen werk meer. En geen werk, geen inkomen. De armoede is schrijnend. Wie is ’s lands stuurman? Hendrikus Colijn is de grote man in die tijd. Hij is minister president van maar liefst vijf kabinetten. Hij is streng en autoritair. Zijn kabinetten blijven ook in deze moeilijke tijd bezuinigen. Dat is de enige oplossing om de crisis te bezweren, Uitkeringen zijn minimaal. De onvrede is groot bij het groeiende aantal werklozen.
Maar Colijn die geeft geen krimp. Er zijn ook Nederlanders die hebben daar best bewondering voor. Hij is de stuurman die Nederland varende houdt tijdens dit zware weer.
Maar niet iedereen denkt daar zo over. Die parlementaire democratie werkt niet. Kijk naar de communisten in de Sovjet-Unie, naar Hitler en de nazi’s in Duitsland, daar gaat het beter. Daar hebben ze de democratie gewoon afgeschaft. In Nederland krijgen communisten en nationaal socialisten steeds meer aanhang, maar voordat die een rol van betekenis kunnen gaan spelen zet de Tweede Wereldoorlog alles op zijn kop. De democratie in Nederland wordt in één klap uitgeschakeld. De Tweede Kamer wordt gesloten en politieke partijen worden verboden, behalve de Nationaal Socialistische NSB.

Als je de Nederlandse nationaliteit hebt en 18 jaar of ouder bent, mag je bij landelijke verkiezingen stemmen. Da's heel normaal, toch? Nou, nee. Dat algemeen kiesrecht kwam er 100 jaar geleden niet zomaar. Er ging een hele strijd aan vooraf. Voor 1919 mocht je alleen naar de stembus als je bijvoorbeeld genoeg geld had, ridder was of een bepaald diploma had. Start de special van de NOS en ontdek of jíj vroeger had mogen stemmen.

Scrollverhaal over 100 jaar kiesrecht

Stemmenstrijd

Koning Willem Alexander

De koning van Nederland heeft formele taken en ceremoniële taken. Maar hoeveel macht heeft de koning eigenlijk? Klik op de afbeelding om de story te lezen op NPO Kennis.

Story over de taken van het staatshoofd

Wat doet de koning?

Gescripte chat Politiek

Een samenleving kan niet zonder politiek. Politiek is de manier waarop er keuzes gemaakt worden voor de samenleving, vaak door middel van democratie. Door te stemmen, oefenen mensen invloed uit op de toekomst van hun gemeente, provincie of land. Vanaf 18 jaar mogen we kiezen wie ons vertegenwoordigt in de gemeenteraad, Provinciale Staten, Tweede Kamer of het Europees Parlement bij verkiezingen.
Deze gescripte chat is gebaseerd op de EDUbox Politiek van de VRT.
Klik op de afbeelding om te beginnen en ga in gesprek met Marleen de Rooy, parlementair verslaggever bij de NOS.

Gescripte chat over politiek en democratie

Van stem tot politiek

Elke vier jaar zijn er verkiezingen voor de Provinciale Staten. Maar wat doen zij eigenlijk? Test hoeveel jij weet van de Provinciale Staten in de quiz. Klik op de afbeelding om de quiz te starten. 

Quiz over het bestuur van de provincie

Wat weet jij over de Provinciale Staten?

Nederland verzuild

Eenheid en verzuiling

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

De politieke geschiedenis van ons land vanaf het eind van de Republiek (1775) tot 2000 door Peter Faber op inzichtelijke wijze gepresenteerd.

Header aspecten van rechtsstaat en democratie

Aspecten van rechtsstaat & democratie

Aan het begin van de 20e eeuw schieten in Nederland de politieke partijen als paddestoelen uit de grond. Ze vormen zuilen, met een eigen krant, winkel en woonwijk. Maar dat verandert als de Duitsers het land invallen en de Tweede Kamer afschaffen.

Wereldoorlogen

Nederland was verdeeld in zuilen

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.