Name: Topstukken van het Rijksmuseum
Uploaded: 2017-01-23T17:00:00+01:00
Duration: 5 min 18 s
Description: Gouden Eeuw-schilder Johannes Vermeer is een specialist in het schilderen van alledaagse taferelen, zoals een dienstmeid die melk inschenkt: het melkmeisje. Vermeer maakt van gewone mensen hoofdpersonen op zijn schilderijen en dat maakt hem juist zo bijzonder.

Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Als we kijken naar dit schilderij, wat zou je dan kunnen horen? Waarschijnlijk alleen maar het inschenken van de vloeistof. Verder helemaal niks. Totale verstilling in het schilderij. We kijken naar een jonge vrouw in een keukentje. Ze staat voor een raam, zilverachtig licht komt naar binnen, schijnt op haar voorhoofd. Ze draagt een wit mutsje, een geel jasje en een helderblauwe schort. En voor haar op tafel een kan en wat brood. Maar verder helemaal niets. Zelfs de achterwand is helemaal leeg. 

Dit schilderij is geschilderd door Johannes Vermeer in 1660. En hij schildert ongelooflijk kleine details in het schilderij. Als we hieronder kijken, dan zien we een rijtje van Delftsblauwe tegeltjes en in het raam een kapot venstertje. En zelfs wat kleine spijkergaten in de muur. Heel het schilderij is ontzettend helder en scherp weergegeven. 
In de Gouden Eeuw kwam verf niet uit een tube. Zoals de bijzondere blauwe kleur die Vermeer gebruikte. Hij werd gemaakt van lapus lazuli. Een half edelsteen helemaal uit India en Afghanistan. Superduur dus. Deze steen werd vermalen tot blauw poeder en hier deed men onder andere wat lijnzaadpoeder bij. Dit werd uitgewreven op een steen tot het een blauw papje werd: de blauwe verf. 

Deze jonge vrouw merkt niet eens dat we haar aan het bekijken zijn. Het is net of we stiekem in de deuropening staan zonder dat zij het in de gaten heeft. Ze is helemaal in zichzelf bezig met een hele alledaagse taak. Wel bijzonder, een schilderij waar een gewoon dienstmeisje de hoofdpersoon is. 

Dit gewone, alledaagse tafereeltje van een melkmeisje in een keuken, was typisch Nederlands. In de rest van Europa houden ze van grote schilderijen, goden, over de bijbel maar ook rijke mensen zoals koningen, kardinalen of de adel. Maar hier in Nederland kopen ze graag alledaagse tafereeltjes. Zoals Vermeer, maar ook Jan Steen of Pieter de Hoog. 

Vermeers schilderijen bestaan vaak uit alledaagse tafereeltjes, zoals een straatje in Delft, een doorkijkje in een gewoon huis, het melkmeisje en een brieflezende vrouw. Tegenwoordig zijn er 35 schilderijen van hem bekend. En wij hebben hier in het Rijksmuseum er vier hangen. Best wel bijzonder dus. Er wordt geschat dat in de Gouden Eeuw hier in Nederland ongeveer 5 miljoen schilderijen zijn gemaakt. Dat is superveel. Dat betekent dat bijna iedereen wel aan zijn muur had hangen. En dat schilders zich moesten gaan specialiseren. Vermeer doet dat ook. Zijn genre is: het vastleggen van die alledaagse tafereeltjes. En waar komt die voorliefde voor alledaagse taferelen vandaan? Nederland kent in de Gouden Eeuw een hele grote middenklasse. En deze middenklasse had genoeg geld om schilderijen te kopen. En ze kijken het liefst naar schilderijen waar hun eigen leven op afgebeeld staat. Misschien zit daar wel een overeenkomst met nu. Ook wij leggen al het alledaagse vast. Je kunt het zo gek niet bedenken of we maken er een foto van. Van jezelf, vrienden, familie, op straat, in een winkel, in een restaurant. Je telefoon staat er vol van. Maar er is maar één Vermeer. Vermeers afbeeldingen zijn niet alleen geliefd als schilderij maar doen het nu ook goed op allerlei artikelen in de winkel.

In de tijd van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden viert de Hollandse schilderkunst haar hoogtijdagen. Meesterschilders als Johannes Vermeer en Frans Hals zijn succesvol. Maar de bekendste meester uit die periode is toch wel Rembrandt van Rijn. Zijn werken hangen tentoongesteld over de hele wereld en zijn beroemdste schilderij is de Nachtwacht. 

Quiz over een Hollandse meester

Wat weet jij over Rembrandt?

Er zijn van die schilderijen die je gewoon moet kennen. De Nachtwacht en de Mona Lisa bijvoorbeeld. Maar weet je ook wie ze gemaakt heeft? Kies bij elke afbeelding de juiste kunstenaar of bekijk de video voor het antwoord!

Quiz over kunstwerken en hun makers

Herken het schilderij

Groep 3/4/5

Elke aflevering bestaat uit vier clips over ons dagelijks leven met bijbehorende woorden en uitdrukkingen.

Programmaheaders

Taal met Timo en Finne

Finne maakt een schilderij. Wat zou het worden? Start de quiz, bekijk de fragmenten en kies bij elke vraag het juiste antwoord.

Quiz over kunstschilder Finne

Timo en Finne: een kunstwerk maken

Iedereen kent de schilder Vincent van Gogh. Maar ken je ook zijn verhaal? In deze serie neemt Sjoukje van het Van Gogh Museum je mee naar de plekken waar Vincent zijn meesterwerken schilderde.

Header Dit ben ik Vincent

Dit ben ik: Vincent van Gogh

Het Van Gogh Museum

Vincent van Gogh heeft meer dan 900 schilderijen gemaakt. En hij heeft op veel plekken gewoond: van Brabant tot Zuid-Frankrijk. In deze schoolplaat hebben we het leven van Vincent in kaart gebracht aan de hand van bekende schilderijen. In en rond het schrijfkistje van Vincent vind je voorwerpen uit zijn tijd. Vouw de kaart uit om in te zoomen op de plekken waar Vincent gewoond en geschilderd heeft. Laat de video’s in de kaart je meevoeren naar de wereld van een van Nederlands beroemdste schilders. Deze schoolplaat is gemaakt in samenwerking met het Van Gogh Museum.

Interactieve schoolplaat over het leven van Vincent van Gogh

Vincent van Gogh

Topstukken van het Rijksmuseum

Naar de interactieve videotour

In het Rijksmuseum in Amsterdam vind je belangrijke kunstwerken uit de Gouden Eeuw. Wat is het verhaal achter topstukken zoals De Nachtwacht van Rembrandt, Het Melkmeisje van Vermeer en andere kunstwerken?

Rijksmuseum header

Zoom in op het Rijksmuseum

Gouden Eeuw-schilder Johannes Vermeer is een specialist in het schilderen van alledaagse taferelen, zoals een dienstmeid die melk inschenkt: het melkmeisje. Vermeer maakt van gewone mensen hoofdpersonen op zijn schilderijen en dat maakt hem juist zo bijzonder.

Regenten en vorsten

Beeldend en bouwkunst

Het melkmeisje van Johannes Vermeer

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.