Name: Hoe is rente ontstaan?
Uploaded: 2012-12-11T23:00:00+01:00
Duration: 1 min 19 s
Description: Al voordat er geld was, bestond er rente. Je gaf altijd meer terug dan je hebt geleend. En zo werkt het nog steeds. Oftewel: geld lenen kost geld.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Duizenden jaren geleden had je nog geen geld. Maar je kinderen hadden wel wat, namelijk honger. Je kon dan bij de buurboer aankloppen om wat graan te lenen om een brood te bakken. Je gaf je kinderen te eten, en zaaide het graan wat je over had op je akker. Wanneer je dat graan geoogst had, gaf je gewoon de geleende hoeveelheid terug, en als bedankje pikte de buurman nog een extra graantje mee: de rente.
De eerste wetten over leningen werden al gemaakt door de Babylonische koning Hammurabi . Hij stelde ook meteen de maximale rente vast op 33,33333333 %. Poeh! Als je die fikse rente niet meer kon betalen, dan moest je voor de koning aan de slag als slaaf. Maar als je daar geen zin in had kon je gelukkig ook je vrouw of kinderen het werk op laten knappen.
Tegenwoordig wordt de rente bepaald door de Europese Centrale Bank. Als de economie in het slop zit kunnen zij bijvoorbeeld de rente verlagen. Dan lenen de mensen sneller, en geven ze dat geld uit aan allerlei leuke hebbedingetjes. Maar geld lenen kost geld: ook die lening moet uiteindelijk, mét rente weer terugbetaald worden. Want anders komen die leuke hebbedingetjes vanzelf terecht bij de deurwaarder.


Hoe is het voor mensen in andere landen om buitenstaander te zijn, puber, homo, verslaafd of... ongesteld? Je ziet de overeenkomsten en verschillen tussen culturen in onze steeds kleiner wordende wereld.

Programmaheaders

Programmalogo's

Metropolis in de klas

Alles van Metropolis

Deze keer brengt Metropolis geld in het laatje. Geld in de vorm van een welverdiend salaris. Want dat heb je nodig als je de huur of je Netflix abonnement moet betalen. In deze online story zoeken de correspondenten van Metropolis uit hoe mensen aan hun salaris komen en wat ze ermee doen.

Scrollverhaal over salaris

Money makes the world go 'round

Oplichters gebruiken steeds vaker WhatsApp om gegevens of geld af te troggelen bij mensen. Hoe werkt dat en hoe bescherm je jezelf tegen WhatsApp-fraude?

Scrollverhaal over online oplichting

Wat is WhatsApp-fraude?

Cryptocurrencies zijn een vorm van digitaal geld. Cryto's worden verhandeld via de blockchain, zonder tussenkomst van banken. Klik op de afbeelding om meer te lezen over de wereld achter crypto's.

Story over digitale valuta

Wat zijn crypto's?

Je geld wordt elk jaar iets minder waard. Dat betekent dat je minder kunt kopen voor hetzelfde geld. Een beetje inflatie is heel normaal. Hoe dat zit, lees je in de story van NPO Kennis.

Story over hoe geld minder waard wordt

Wat is inflatie?

Clipphanger

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Clipphanger logo

Clipphanger 

Clipphanger op Youtube

Al voordat er geld was, bestond er rente. Je gaf altijd meer terug dan je hebt geleend. En zo werkt het nog steeds. Oftewel: geld lenen kost geld. 

Consument en markt

Hoe is rente ontstaan?

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Examenvideo's bij economie (havo/vwo) over concept risico en informatie. Eindtermen: verzekering, beleggen, asymmetrische informatie, risico binnen een bedrijf.

Aardrijkskunde examenquiz

Test of jij goed bent voorbereid op je examen aardrijkskunde! Wat weet je van platentektoniek, de koolstofkringloop en oceanische circulatie? Klik op de afbeelding om te beginnen.

Examenquiz bij aardrijkskunde voor vwo

Wat weet jij over de aarde als natuurlijk systeem?

In de 18e eeuw begint in Europa de Verlichting. Door de ontwikkeling van de wetenschap veranderen onze ideeën over de maatschappij. Weet jij wat de Verlichting precies inhoudt? Test je kennis in de quiz. 

Quiz over denkers en ideeën

Wat weet jij over de Verlichting?

In 1884 verschijnt van de hand van de Oostenrijkse econoom Eugen von Böhm-Bawerk, het boek ‘Kapital und Kapitalzins,’ Hij beschrijft hierin de theorie van de omwegproductie. Je kunt een vis proberen te vangen met je handen, maar het gaat sneller met een net. Het probleem is dat je geen net hebt en tijd moet investeren om het te maken. In de tussentijd kun je echter geen vis vangen. Je moet tijd investeren en zo huidig inkomen, vis, opgeven om een hoger toekomstig inkomen, meer vis, te verwerven. Böhm introduceert dus het element ‘tijd' in de economie. Er is sprake van 'ruilen over de tijd': huidige productie en consumptie tegenover een grotere productie en consumptie in de toekomst. " Rente is de prijs die we betalen voor het uitstellen van consumptie.

De theorie van de omwegproductie 

In 1884 verschijnt van de hand van de Oostenrijkse econoom Eugen von Böhm-Bawerk, het boek ‘Kapital und Kapitalzins,’ Hij beschrijft hierin de theorie van de omwegproductie. Je moet tijd investeren en zo huidig inkomen, opgeven om een hoger toekomstig inkomen te verwerven. 

Samenwerken en onderhandelen

Ik heb 3 jaar geleden een brief gestuurd naar de gemeente of ze iets wilde doen aan de verkeerssituatie hier. De auto's kwamen vrij hard aanrijden en dat leverde gevaarlijke situaties op wanneer wij vuil wilde weggooien of uit de poort kwamen rijden. Ik heb toen voorgesteld aan de gemeente om of bloembakken te plaatsen zodat de auto's moeten slalommen of om drempels aan te leggen. De drempels waren niet mogelijk vanwege de trillingshinder vanwege de oude huizen die hier staan. En de bloembakken waren niet mogelijk omdat er dan en parkeerplaatsen verwijderd moeten worden en die zijn er al te weinig in de binnenstad en het leverde gevaarlijke situaties op voor de brandweer, omdat ze dan niet meer door de straat konden rijden. Dus is de situatie gebleven zoals die is en tijdens de spits is het hier vrij druk met auto's die keihard komen langsrijden. Veiligheid is een belangrijk kenmerk van de democratische rechtstaat, het is een basisrecht van iedereen. De overheid is er om de veiligheid van iedereen te waarborgen. Daarom bestaat er regelgeving. Gebouwen moeten voldoen aan allerlei brandveiligheidseisen om in het geval van brand het aantal slachtoffers en de schade te minimaliseren. Ik studeer aan de hogeschool in Rotterdam en doe ik de opleiding integrale veiligheid. Ik was heel erg geïnteresseerd in de maatschappij. En in de veiligheid in het algemeen en daarom wil ik daar graag mijn werk van maken zodat je daar mensen op een normale manier kan laten leven zonder dat ze zich druk hoeven te maken over veiligheid. Dennis weet jij te benoemen waar de kracht van de veiligheidsketen in zit? Je gaat stap voor stap kijken wat je kan doen of wat nodig is. Ik ben nu in het derde jaar bezig en in het eerste jaar krijg je heel veel algemene vakken en dan leer je vanuit verschillende perspectieven naar veiligheidsvraagstukken te kijken. In jaar 2 ga je verder de veiligheidskant op en krijg je thema's als georganiseerde misdaad. Na deze opleiding wil ik graag naar de politie en wil ik de opleiding tot rechercheur volgen. Ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in het vak van politie, niet als straatagent maar meer de zware criminaliteit als rechercheur op te lossen. En natuurlijk geïnspireerd door series Baantjes en Flikken Maastricht. Ik wil graag stage gaan lopen bij de politie en dan op de afdeling communicatie en informatievoorziening. En dan ga ik kijken naar hoe ze de briefings effectiever kunnen doen. De diensten zijn ingedeeld in 3 blokken: een avonddienst loopt door tot de nacht en ochtenddienst en de middagdienst. En tijdens die dienst krijgen agenten heel veel informatie toegespeeld via een leidinggevende, via een powerpoint presentatie. En mijn opdracht is om te kijken hoe ze die briefings effectiever kunnen maken zodat agenten meer kunnen opslaan van die briefing. Tijdens een briefing wordt in eerste instantie besproken wat er die 24 uur daarvoor gebeurt is. Vervolgens komt er aan bod wat de lopende zaken zijn en vervolgens is er nog een lijst met verdachten die we op dit moment zoeken. Mensen waar we scherp op moeten zijn. En die worden ook weer besproken op de briefing. Er is een verschil tussen objectieve en subjectieve veiligheid. Met objectieve veiligheid hebben we het echt vooral over cijfers, de feiten. Er zijn deze week 3 inbraken geweest, we hebben  te maken met 1 straatroof. Subjectieve veiligheid is veel ingewikkelder, dat is niet echt grijpbaar. Subjectieve veiligheid is dat mensen het gevoel hebben dat ze ieder moment slachtoffer kunnen worden van inbraak, terwijl dat in feite helemaal niet waar is. Natuurlijk zijn er verschillende manieren waarop we mensen mee willen nemen in zich veiliger voelen. Een voorbeeld daarvan is De buurt bestuurt. Dat is een traject waarin burgers zelf aan konden geven waar de politie een deel van zijn tijd aan zou moeten besteden. Mensen voelen zich veiliger doordat ze een bepaalde controle hebben. Daarnaast hebben we ook geleerd door de jaren heen, dat mensen het belangrijk vinden dat zichtbare overlast en zichtbare criminaliteit ook door ons zichtbaar aangepakt worden. En aan de andere kant daarvan is dat onzichtbare criminaliteit, overlast die mensen eigenlijk niet als overlast ervaren, dat we die minder zichtbaar oppakken. Vroeger hingen we op het moment wanneer er een hennepkwekerij hadden opgerold een groot plakkaat op de deur, inmiddels doen we dat niet meer. We rollen de hennepkwekerij op, we zorgen dat er goede straffen uitvloeien voor de mensen die daar verantwoordelijk voor zijn en verder laten we de buurt met rust. En dat blijkt ook echt te werken en dat blijkt het veiligheidsgevoel ook ten goede te komen. 

Veiligheid voor iedereen

Veiligheid is een belangrijk kenmerk van een democratische rechtsstaat. Het is een basisrecht van iedereen en de overheid moet deze veiligheid waarborgen. Daarom zijn er in Nederland zoveel regeltjes. 

De belangrijkste taak van de overheid 

Je kan niet alles verzekeren. Je kan niet alle onzekerheden uit het leven wegnemen, dat hoeft ook niet, want dat het een saaie boel maken. Maar ik heb wel een brandverzekering genomen hier omdat in korte tijd na elkaar bij bevriende architecten die ook een bureau hebben daar de boel afbrandde, die waren alles kwijt.
Caroline Bijvoet is architect, zij heeft een eenmanszaak en is in haar eentje verantwoordelijk voor alles wat er zakelijk gebeurt. Ze moet kiezen welke risico’s ze wil afdekken met een verzekering.
We zitten hier in Delfshaven, dat is een buurt, ja, ze noemen het een probleemwijk van Rotterdam. Ja, helaas, het is wel een wijk waar eens in de zoveel tijd toch je rekening moet houden met inbraak en het vorige pand waar ik zat was een prachtig modern gebouw met heel veel kleine ruitjes en daar waren een tijdlang rotjongens en die gooiden achter mekaar de ramen in en daar bleek ik niet voor verzekerd te zijn, dus dat is nou ja, na de tweede keer dacht ik “dat ga ik dan toch ook maar verzekeren”.
Je ziet dan dat mensen een beslissing baseren op incidenten. Niet op statistieken zoals verzekeraars dat natuurlijk wel doen. En ja, dat is heel moeilijk voor mensen om dat in hun eentje te bepalen.
Dit is de altviool van mijn oma. Dus dat is wel, daar ben ik wel heel erg aan gehecht en ik heb één keer iets vreselijks gedaan, want toen heb ik ‘m in de trein laten liggen.
Hoppa.
En hij is op zich is ie niet heel veel waard, maar ik zou het verschrikkelijk vinden als ik ‘m kwijtraakte. Dus alleen al daarom en als respect aan mijn oma heb ik die bij een speciale verzekering voor instrumenten verzekerd.
Risicoavers betekent dat je niet houdt van risico’s en dat geldt eigenlijk voor heel erg veel mensen. Dat komt doordat, ja, op de één of andere manier vinden we het veel erger om iets te verliezen dan dat we blij zijn om iets te krijgen. En daar moet je dus eigenlijk als mens ook rekening mee houden. Je moet eigenlijk alleen maar dingen verzekeren die je zelf niet kan betalen, daar blijkt dus ook uit dat als je veel geld hebt je minder hoeft  te verzekeren, maar als je heel weinig geld hebt en je kan niet eens je eigen bril meer betalen hè of je fiets als je ‘m kwijt bent, dan moet je dus overal voor gaan verzekeren en dat is nou juist heel erg jammer, want dan ben je zóveel geld aan verzekeringen kwijt, dat noem ik de “zekerheidsparadox”, je gaat van alles verzekeren, dat kost veel geld en daardoor neemt je weerstand, je vermogen neemt eigenlijk af, het geld dat je beschikbaarheid en dan loop je dus eigenlijk nog meer risico!

Verzekeren: hoe meer hoe beter?

Welke afwegingen maak je als je iets wel of niet laat verzekeren? Particulieren en bedrijven maken andere afwegingen dan verzekeraars. Wat wordt bedoeld met de ‘zekerheidsparadox’? 

Het zekere voor het onzekere

De Overheid heeft de basisziektekostenverzekering in Nederland verplicht gesteld. Bij particuliere bedrijven kun je je verplichte zorgverzekering en al of niet gekozen aanvullingen inkopen. 
Ik heb een tandartsverzekering. Die doet het goed. 
Ex-minister Rosé van Boxtel is er voorzitter van de Raad van Bestuur. 
In feite betaalt in Nederland iedereen premie boven de 18. Voor de Zorgverzekeringswet, die is ook verplicht, iedereen moet zorgpremie betalen. En dat is een vorm van solidariteit. Dat betekent dat we met elkaar de lasten delen in de zorg. 
Nou, in deze taart zie je hoeveel geld we aan de gezondheidszorg in Nederland uitgeven: voor de basisverzekering geven wij meer dan de helft uit voor ziekenhuizen en specialisten. 11% voor de psychologische en psychiatrische hulp. 11% voor alles wat te maken heeft met de farmacie, dus geneesmiddelen. 5,6% voor de huisartsenzorg. 5,4% voor de fysiotherapie, voor hulpmiddelen, 4, 5%. En zo hebben we nog wat kleine posten en het laatste postje, 3,4%, dat zijn de kosten van de zorgverzekeraar. Dus wij voeren de basisverzekering uit door die zorg te contracteren en 3% daarvan is voor de kosten van de bedrijven die het ook uitvoeren. 
Als je de zorgverzekering niet meer verplicht zou maken, dan vrees ik dat we echt in een heel ingewikkelde samenleving terecht gaan komen. Mensen met heel veel geld, die zullen zeggen “nou prima, het kan mij toch niet schelen, als er iets is, dan betaal ik het wel rechtstreeks uit mijn portemonnee”, maar voor mensen met weinig geld, die kunnen dan misschien de zorg helemaal niet meer kopen die ze wel echt nodig hebben en ik denk dat de kwaliteit van de bevolking gewoon echt schade zou gaan lijden. Als iedereen selectief zou gaan winkelen, als iedereen alleen maar datgene zou nemen wat hij zelf nodig heeft, ja, dan worden sommige voorzieningen in de zorg echt letterlijk onbetaalbaar. Dan zou bevallen voor een jong gezin echt enorm veel geld kosten en dan zou je misschien om financiële redenen afzien van het krijgen van een kind. Nou, dat willen we niet.

Zorgpremie

Iedereen in Nederland heeft een basisziektekostenverzekering en betaalt daarvoor premie. Wat is het nut hiervan en wat is het risico als je dit niet meer verplicht zou stellen? 

De basisziektekostenverzekering is verplicht in Nederland

De eerste aandelen ever werden uitgegeven in Nederland, door de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Die had in 1606 dringend geld nodig voor nieuwe reizen naar het Verre Oosten. De burgers van Amsterdam konden geld steken in het roemruchte scheepvaartbedrijf en werden zo voor een klein stukje mede-eigenaar. En als de schepen vol met kruidnagel en peper terug keerden uit den oost, deelden de burgers mee in de winst. Dat noemen we tegenwoordig dividend, en van genoeg dividend word je vanzelf decadent… Hatsjie. 
De prijs van een aandeel wordt bepaald door vraag en aanbod. Als de mensen denken dat ruimtereisjes het helemaal gaan worden, willen ze daar wel een aandeel in hebben en gaat de koers van de raketproducent omhoog. Maar wanneer al dat ruimtereizen opeens minder leuk blijkt te zijn, dan verkopen de mensen hun aandelen weer, en gaat de koers ook weer als een raket omlaag. 
De stemming op de aandelenbeurs kun je aflezen aan de AEX-index. Dat is een soort mandje met 25 Nederlandse bedrijven als Heineken en TomTom. Als die index omhoog gaat, dan kan er op vrijdagmiddag bij de beursborrel een extra biertje af. En als de index keldert, kunnen ze met de TomTom op zoek naar een brug om onder te slapen.

De handel in aandelen bestaat al sinds de oprichting van de VOC. Tegenwoordig wordt er wereldwijd in aandelen gehandeld, maar wat zijn aandelen eigenlijk?

Wat zijn aandelen?

Als je geld nodig hebt kun je dat lenen. Dat kan bij een bank. 
Die wil dat geld wel terug hebben. Daarom spreek je af wanneer je het terug betaald. Maar er is meer. Voor jouw lening betaal je de bank rente. De rente is dus extra geld voor de bank. De bank berekent die rente in procenten. 
1 procent is 1/100ste deel. Dus: Als jij €1000 leent en de bank berekent daarover 16% rente, dan…betaal je 16/100 van €1000, dat is €160.
Uiteindelijk betaal je de bank dus €1000 terug, plus €160,- rente. €1160 dus.

Rente betalen

Als je geld nodig hebt, kun je dat lenen bij de bank. Maar je moet het altijd terugbetalen. Met rente.

Als je leent bij de bank

Tegenwoordig speelt de overheid een grote rol in ons leven. Ze zorgt voor scholen, ziekenhuizen, wegen en werkloosheidsuitkeringen. Vroeger liet de overheid veel taken over aan maatschappelijke organisaties of bedrijven. In de 19de eeuw is het  ziekenhuis bijvoorbeeld een particuliere instelling. Vaak opgericht door een groep vooraanstaande burgers of de kerk. Spoorwegen worden in die tijd aangelegd door particuliere bedrijven. In de 20ste eeuw gaat de staat zich bemoeien met aanleg van spoorlijnen. De overheid gaat dan steeds meer taken uitvoeren. Zo wordt de post tot in de jaren '80 van de 20ste eeuw bezorgd door een bedrijf dat volledig eigendom is van de staat. In de jaren '90 raakt Nederland in de ban van meer marktwerking en dus van privatisering. Privatiseren betekent dat allerlei overheidsdiensten volgens de marktwetten moeten gaan werken of dat een overheidsbedrijf in particuliere handen over gaat. De post wordt dan weer rondgebracht door een private onderneming en op het spoor rijden naast de NS, waarvan de overheid nog wel steeds alle aandelen heeft, ook andere bedrijven die niet van de overheid zijn. 

Particuliere bedrijven

De overheid speelt een grote rol in ons leven. Zij zorgt voor scholen, ziekenhuizen, wegen en uitkeringen. Vroeger was dat anders en waren dit soort taken in handen van particulieren. 

Post en trein

Toen ik 16 was zag ik op TV een reclame voor een band die je om je buik moest doen. Die band, die jaagt kleine stroomstootjes door je buikspieren waardoor je volgens de reclame supersnel een strak wasbord zou krijgen. Ik vond het wel een interessant idee en hoopte dat zo’n wasbord ervoor zou zorgen dat ik op zou vallen bij de meisjes in mijn klas. Die besteedden namelijk echt totaal geen aandacht aan een tengere nerd zoals ik. Maar na een tijdje zoeken op internet bleek dat er allerlei kopieën van dat apparaat werden aangeboden die veel goedkoper waren dan dat ding van TV. 
Wat nou als we die buikspierbanden inkopen via internet en dan voor extra geld gaan doorverkopen? Ik besloot met mijn vriend Sander dat daar handel in moest zitten. We kochten 10 buikspierbanden en het microkrediet dat we daarvoor nodig hadden om de eerste voorraad te kopen kregen we van onze ouders. Het was namelijk ons zakgeld. Maar we bouwden een webwinkel waarop we die banden verkochten. En met de winst konden we dan weer een nieuwe voorraad kopen. En al snel hadden we geen zakgeld meer nodig. En dat wasbord heb ik nooit gekregen, maar met de aandacht van de meisjes is het goed gekomen!

Hoe begin je je eigen bedrijf?

Om een eigen bedrijf te beginnen heb je allereerst een goed idee nodig. Alexander Klöpping had zo'n briljant idee.

Met een goed idee

Sociale uitkeringen worden toegekend en uitgekeerd door verschillende overheidsinstellingen. Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid maakt hiervoor wetten en regels. De werknemersverzekeringen zoals de WW en die WIA, maar ook de Wajong worden door het UWV uitgevoerd. Deze beoordeelt of iemand recht heeft op een uitkering volgens de regels van het Ministerie. 
Volksverzekeringen, zoals de AOW, de Algemene Ouderdomswet, worden verstrekt door de SVB: de Sociale Verzekeringsbank. Het UWV-werkbedrijf helpt mensen bij het vinden van werk en werkgevers bij het vinden van goed personeel. Iedereen die werk zoekt moet zich daar eerst melden. Pas als je ingeschreven staat kun je een uitkering aanvragen. Mensen die recht hebben op een bijstandsuitkering krijgen die van de Gemeentelijke Sociale Dienst.

Sociale zekerheid

Welke verschillende overheidsinstellingen zijn er en wie doet wat? 

Door wie worden uitkeringen verstrekt?

Groep 6/7/8

Belasting is letterlijk zo oud als de weg naar Rome. Al in het jaar 50 werden onze eigen Friezen verplicht om te betalen aan het Romeinse gezag. Maar dat waren toen nog geen flappen, maar lappen: runderhuiden, waarmee de Romeinen lekker warm de winter doorkwamen.
Rond het jaar 500 hadden de Franken de macht. De Koning der Franken ging het hele jaar van je ras ras ras door zijn eigen uitgestrekte rijk. Het volk betaalde hem belasting in natura. De king kreeg zijn natje en zijn droogje, en misschien nog een natje of twee.
Vanaf de elfde eeuw kwam het recht om belasting te heffen in handen van de stadsbesturen. Die gebruikten het geïnde geld om de stadsmuur te onderhouden, ambtenaren te betalen en tomaten te kopen om de belastingontduikers mee te bekogelen. 
Onze eerste echte Minister van financiën heette Alexander Gogel. Die goocheme Gogel toverde in 1806 uit zijn hoge hoed de Belastingdienst tevoorschijn. Tegenwoordig verstuurt deze dienst per jaar zo’n 160 miljoen blauwe enveloppen. Misschien zou daar ook ’s een belasting op moeten komen.


In het Romeinse Rijk hadden ze nog geen blauwe enveloppen, maar werd er al wel belasting geïnd. Het volk betaalde niet in harde pegels, maar in natura. 

Hoe oud is belasting?

Elke keer als je een bepaald product koopt betaal je accijnzen. Producten waarover je accijnzen betaalt  zijn bij voorbeeld alcoholische dranken, sigaretten en benzine. Dus producten die slecht zijn voor het milieu of die slecht zijn voor je gezondheid. Deze producten zouden zonder accijnzen zo'n 15 euro kosten. Maar met accijnzen zou het ongeveer 30 euro kosten. De overheid maakt deze producten dus een flink stuk duurder.

Accijnzen

Je merkt vaak helemaal niet dat je accijns betaalt, het is bij de prijs van benzine, drank en sigaretten inbegrepen.

Extra belasting op bepaalde producten 

De Rekenkamer in de klas

Vak: economie. Roken is slecht voor je gezondheid. Dat is alom bekend. Maar hoewel sigaretten steeds duurder worden, zijn er nog steeds miljoenen Nederlanders die blijven roken. Rokers kosten de samenleving veel geld, denk maar aan de kosten voor de gezondheidszorg. Maar rokers leveren ook geld op omdat ze extra belasting betalen over sigaretten, accijns. De Rekenkamer weegt de kosten en baten tegen elkaar af en komt tot een verrassende conclusie.

Wat kost roken?

De Boterwaag als centrum van de wereld. Uit de wijde omtrek komen boeren hiernaartoe om boter te verhandelen. Twee families pakken het verwerken van de boter serieus aan. De familie van den berg en de familie Jurgens. Ze kunnen de steeds groter wordende internationale vraag naar boter niet meer aan. Maar als in 1870 in Frankrijk kunstboter wordt uitgevonden lukt het beide families vrij snel om het recept te bemachtigen. Ze gaan samenwerken en laten fabrieken bouwen waar volop kunstboter geproduceerd kan worden. Er komen speciale aftakkingen van het spoor naar de fabrieken. Maar de spoorlijnen alleen zijn niet genoeg om aan de al maar groeiende vraag naar boter te kunnen voldoen. Ze willen een kanaal laten graven tot aan de maas. Maar er ontstaat ruzie over de exacte locatie van het kanaal en de familie van den Berg verkast naar de haven van Rotterdam.
Dan vertrekt ook de familie Jurgens naar Rotterdam en de boterindustrie verdwijnt uit Oss. De beide families gaan in Rotterdam samen verder onder de naam ‘Margarine unie’. Deze unie fuseert niet veel later met het Britse ‘Lever’ en zo ontstaat ‘Unilever’ een wereldconcern van formaat.

Hoe is Unilever ontstaan?

Veel producten die je in de supermarkt vindt, zijn gemaakt door Unilever. Dit wereldconcern begon aan het einde van de 19e eeuw als boterfabriek in Oss.

Van boterhandelaren tot multinational

EenVandaag in de klas

Online is veel reclame te vinden over cryptocurrency, zoals bitcoins. Influencers geven tips en zeggen dat je snel rijk wordt als je investeert in bepaalde cryptomunten. Maar er zijn ook criminelen actief in de cryptowereld.

Beleggen in crypto?

Beleggers investeren steeds vaker in duurzame projecten. Waar komt dat geld terecht en levert het ook wat op? 

Lange tijd zien kleine beleggers, maar ook verzekeraars en pensioenfondsen investeringen in groene projecten, zoals recycling, duurzame energie en zuinige apparaten, niet zitten. Maar daar lijkt nu verandering in gekomen. Duurzame bedrijven zijn hot in de wereld van het grote geld. 

Michael Liebreich heeft al meer dan 20 jaar bedrijven die zich bezighouden met duurzame energie. Hij ziet een verband met de corona-crisis.

Nu duurzame energie geen risicovolle investering meer is, stromen miljarden Euro’s van de grote beleggers naar wind- en zonneparken.

En dus richt een deel van de beleggers zich alweer op een volgende stap. Energie duurzaam opwekken is namelijk één ding, maar het opslaan van elektriciteit is misschien nog wel belangrijker. 
Kees Koolen speelt daarop in. Hij heeft honderden miljoenen verdiend met internetbedrijven en investeert dit geld nu in de opslag van energie in batterijen.

Allice Ross heeft een boek over duurzaam beleggen geschreven. Zij ziet ook dat de grote beleggingsmaatschappijen steeds meer oog hebben voor klimaatverandering. 

Het investeren in de opslag van energie uit wind- en zonneparken is interessant, maar de pioniers denken alweer verder. Zo stroomt er de laatste jaren steeds meer geld naar de circulaire economie. 

Zo wordt er belegd in een groeiende groep bedrijven die grondstoffen uit afval proberen te winnen. Eén van die bedrijven is de Clique 

Maar wat zijn de regels voor duurzaam beleggen? En zijn al die bedrijven die zeggen dat ze in groen investeren, wel eerlijk?

Tegenlicht in de klas

Beleggers investeren steeds vaker in duurzame projecten. Waar komt dat geld terecht en levert het ook wat op? 

Duurzaam investeren

Tegenlicht in de klas 

Wil je snel rijk worden? Miljonair in 1 jaar? Bitcoins (en andere crypto), aandelen en vastgoed zijn je ticket zijn naar het grote geld! Althans, dat is wat snelle jongens op TikTok en YouTube je laten geloven. Met prachtige plaatjes van vakantieoorden en dure auto’s geven deze ‘adviseurs’ je het gevoel dat rijk worden heel makkelijk is. Maar dan moet je wel een cursus bij ze kopen. Is hun advies echt goud waard? We vragen het aan een paar financiële experts.

Crypto en beleggen: TikTokkers vs experts | Pointer Checkt S4 #2

Met prachtige plaatjes van vakantieoorden en dure auto’s geven snelle jongens op TikTok en YouTube je het gevoel dat rijk worden heel makkelijk is. Maar dan moet je wel een cursus bij ze kopen. Is hun advies echt goud waard? We vragen het aan een paar financiële experts.

Crypto en beleggen: TikTokkers vs experts

Pointer Checkt

Arbeid, productie en bedrijf

H/V examenvideo's bij economie over risico en informatie.

Economie examen: risico en informatie

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.