Name: Wie was Mao Zedong?
Uploaded: 2022-12-20T12:00:00+01:00
Duration: 1 min 33 s
Description: Mao Zedong is de grondlegger van de Volksrepubliek China. Met zijn communistische partij wil hij China moderniseren. Mao regeert met harde hand en ruimt critici uit de weg. Onder zijn heerschappij komen miljoenen Chinezen om het leven.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

In 1893 wordt in het Keizerrijk China in een goede boerenfamilie de kleine Mao Zedong geboren. Als kind is hij lid van de nationalistische Kwomintang, als puber fan van de keizer, maar als die weg moet, gaat ook Mao op zoek. Hij vertrekt naar Beijing om te studeren en sluit zich aan bij de communisten. Als Mao en zijn maatjes de burgeroorlog gewonnen hebben, stichten ze de Volksrepubliek China. Mao heeft zijn eigen politieke ideologie, die dan ook het maoïsme heet en de nadruk legt op het belang van boeren. Eh, agrariërs dus. Vanaf 1949 is Mao de eindbaas van China. Hij lanceert allemaal grote plannen, die niet zo groots uitpakken. Zijn ‘Grote Sprong Voorwaarts’ brengt vooral hongersnood, net als zijn plan om de Chinese mussen uit te roeien. Naast honger krijgen alle Chinezen ook een exemplaar van het ‘Rode Boekje’ met allemaal fameuze quotes van de ‘Grote Roerganger’. Die overlijdt in 1976, krijgt zijn eigen mausoleum en is sindsdien een stabiele factor in een snel veranderend China.

Adolf Hitler ontketent in 1939 de Tweede Wereldoorlog en is verantwoordelijk voor de dood van miljoenen mensen. Hoe kwam de nazileider aan de macht in democratisch Duitsland? Bekijk het in dit beeldverhaal van NPO Kennis.

Scrollverhaal over de opkomst van Adolf Hitler

Hoe kwam Hitler aan de macht?

Als je door je geschiedenisboek bladert, kom je de ene dictator na de andere tegen. Wat zijn hun overeenkomsten en verschillen? Hoe is hun opkomst te verklaren en waar gingen ze uiteindelijk aan ten onder? Test je kennis in de dikke dictatorquiz!

De dikke dictatorquiz

Wat weet jij over dictators?

In vijf korte afleveringen wordt het verloop van de Koude Oorlog verteld. Van het IJzeren Gordijn tot aan de wapenwedloop.

Koude Oorlog in de klas

Naar de website over de Koude Oorlog

Na de Tweede Wereldoorlog breekt een periode van gewapende vrede aan: de Koude Oorlog. Het kapitalistische Amerika en de communistische Sovjet-Unie komen lijnrecht tegenover elkaar te staan. Dwars door Europa verrijst een IJzeren Gordijn, dat oost scheidt van west. De machtsblokken dreigen met kernwapens, maar tot een echte oorlog tussen Amerika en de Sovjet-Unie komt het niet. In deze tijdlijn zie en lees je alles over de Koude Oorlog: van het oplopen van de spanningen, de wapenwedloop en de ruimterace tot het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.     

Tijdlijn over de gewapende vrede tussen oost en west

De Koude Oorlog

Hitler in de RIjksdag

In de twintigste eeuw verandert Duitsland onder Hitler in een dictatuur. Wat weet jij van de opkomst van het nationaal-socialisme, de Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog? Klik op de afbeelding en test je kennis.

Examenquiz bij geschiedenis voor havo/vwo

Wat weet jij over Duitsland in Europa?

Clipphanger

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Clipphanger logo

Clipphanger 

Clipphanger op Youtube

Mao Zedong is de grondlegger van de Volksrepubliek China. Met zijn communistische partij wil hij China moderniseren. Mao regeert met harde hand en ruimt critici uit de weg. Onder zijn heerschappij komen miljoenen Chinezen om het leven.

Landen en grenzen

Burgers en stoommachines

Wie was Mao Zedong?

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Hoe werd China van een ouderwets, conservatief keizerrijk een relatief moderne economische wereldmacht?

Groep 6/7/8

Wat voor dieren leven er in het regenwoud? Wat geloven de mensen in India? En hoever ligt Australië bij ons vandaan? De Wereld Rond neemt je mee naar allerlei landen op de wereld.

Programmaheaders

Programmalogo's

De wereld rond

‘Made in China’, staat op veel producten die je elke dag gebruikt. China heeft dus veel invloed op de rest van de wereld. Maar hoeveel weet jij eigenlijk van het land van de Chinese Muur? Klik op de afbeelding om de quiz te starten. 

Quiz over het land van de Chinese Muur

Wat weet jij over China?

In de 18e eeuw begint in Europa de Verlichting. Door de ontwikkeling van de wetenschap veranderen onze ideeën over de maatschappij. Weet jij wat de Verlichting precies inhoudt? Test je kennis in de quiz. 

Quiz over denkers en ideeën

Wat weet jij over de Verlichting?

Aardrijkskunde examenquiz

Test of jij goed bent voorbereid op je examen aardrijkskunde! Wat weet je van platentektoniek, de koolstofkringloop en oceanische circulatie? Klik op de afbeelding om te beginnen.

Examenquiz bij aardrijkskunde voor vwo

Wat weet jij over de aarde als natuurlijk systeem?

Japan is een traditioneel en modern land tegelijk. Het land heeft eeuwenoude tradities, maar loopt op technologisch gebied juist voor. Wat weet jij over de Japanse cultuur, klimaat en economie? Klik op de afbeelding om de quiz te starten. 

Quiz over de Aziatische eilandengroep

Wat weet jij over Japan?

Het communisme ontstaat in de 19de eeuw mede door Karl Marx. In de fabrieken ziet Marx hoe arbeiders zichzelf bijna dood moeten werken voor een hongerloontje, terwijl de directeur nog even een grote sigaar aansteekt. Dat kan beter, volgens Marx: als de fabrieken in handen van de staat zijn, dan kan de winst eerlijker verdeeld worden. En dan kan opeens iedereen een sigaar roken. (Maar wel een kleintje.)

In 1917 breekt de Russische Revolutie uit, onder leiding van de communist Lenin. Het land wordt omgedoopt in de Sovjet-Unie, een nieuwe vlag wordt gehesen en het communisme ingevoerd. Bedrijven en landbouwgrond komen in handen van de staat, en boeren en arbeiders krijgen allemaal evenveel. Hoewel… sommige hoge heren krijgen net evenveler. Daardoor krijgt de gewone man toch weer minder. En critici hoeven hun mond al helemaal niet open te doen...

De theorie van het communisme werkt in de praktijk niet echt lekker. Dat ziet ook Michael Gorbatsjov. Hij komt uit de communistische partij, maar leidt de Sovjet-Unie langzaam maar zeker richting democratie. Vanaf de jaren ‘90 is het weer ‘gewoon’ Rusland. Het communisme is verleden tijd, de hamer en sikkel gaan terug in de gereedschapskist.


In een communistische staat is iedereen gelijk en zijn alle bedrijven en landbouwgrond van de staat. In Rusland heeft het communisme van Karl Marx zijn langste tijd gehad, maar er zijn landen die nog steeds communistisch zijn. Cuba en Noord-Korea bijvoorbeeld.

Wat is communisme?

China is een groot land in het oosten van Azië. Nederland past er ongeveer 239 keer in. De hoofdstad is Beijing, dat vroeger Peking werd genoemd. Van alle landen in de wereld heeft China de meeste inwoners. Zo wonen er in de grootste stad, Shanghai, meer mensen dan in heel Nederland. In totaal wonen er ruim 1,4 miljard mensen in het land. 
Vrijwel het grootste deel van de bevolking van China, is Han-Chinees. Er zijn daarnaast ook een aantal minderheidsgroepen waaronder de Tibetanen, Mongolen en Oeigoeren.  Er worden verschillende talen gesproken in China. De officiële taal is het Mandarijn. De Chinese talen worden geschreven in een eigen schrift. Deze tekens noem je karakters. De geschiedenis van China gaat heel ver terug. Ruim 4000 jaar geleden is er al sprake van een rijke beschaving. In die tijd worden er al indrukwekkende bouwwerken gebouwd, die nu nog te zien zijn. in opdracht van de keizer wordt rond het jaar 300 voor Christus begonnen aan de bouw van een groot verdedigingswerk: de Chinese muur. China wordt lange tijd geregeerd door adellijke families. Dat noem je dynastieën. De Han-dynastie de grootste en machtigste geweest. De dynastieën leven in grote rijkdom, maar de meest gewone Chinezen zijn altijd arm gebleven. Na de Tweede Wereldoorlog komt Mao Zedong aan de macht en wordt China een volksrepubliek. Mao komt op voor de arme boeren en maakt van China een communistisch land. Hij heeft veel macht en bepaalt hoe de Chinezen moeten leven. Onder zijn bewind vallen miljoenen doden. Vandaag de dag is China nog steeds een communistisch land. China is een van de grootste handelslanden ter wereld. Iedereen heeft wel een ‘Made in China’ product in huis. Van speelgoed tot smartphones en horloges tot auto’s, heel veel wordt gemaakt in China.
Doordat China zo’n groot land is, zijn er meerdere klimaatgebieden te vinden. Zo is het noorden droog en vind je een hooggebergteklimaat in het westen. In het zuiden kan het subtropisch warm worden. In het zuidoostelijk deel vind je een gematigd zeeklimaat. In het westen, aan de grens met Nepal liggen de hoogste bergen van China. In het Tibetaanse hoogland ontspringen veel rivieren die door China stromen en vruchtbaar slib achterlaten voor de landbouw. De Gele Rivier, heeft zijn kleur en naam te danken aan dit vruchtbare slib dat ze meevoert. Er zijn meerdere godsdienstige stromingen in China. Veel Chinezen leven volgens de leer van het taoïsme, het confucianisme en het boeddhisme. Vaak worden elementen van deze verschillende tradities vermengd. Mensen bidden bijvoorbeeld tot verschillende goden en heiligen. Deze mengvorm wordt volksreligie genoemd. China is ook een land van de vele culturele tradities. Zo kent China een andere kalender dan die wij in Nederland hebben. De Chinese kalender gaat uit van de dierenring waarbij elk geboortejaar een bepaald dier heeft. Het jaar 2020 is bijvoorbeeld het jaar van de rat. Status, aanzien en beleefdheid zijn belangrijke waarden in de eeuwenoude Chinese cultuur. Die Chinese cultuur is over de hele wereld uitgewaaierd en door de enorme bevolkingsomvang en export is China inmiddels een van de machtigste landen ter wereld. Maar er is ook kritiek. Met name de communistische bestuursvorm en de mensenrechtensituatie in het land baren voornamelijk westerse landen zorgen.

China is een enorm groot land in Azië. In het land wonen wel 1,4 miljard mensen: het meeste van alle landen in de wereld. Het land staat bekend om de Chinese Muur, de moderne steden, de export en de traditionele cultuur.

China

De Chinese overheid probeert ons beeld van China te beïnvloeden en hanteert daarbij de wortel en stok: zij financiert het Chinese taalonderwijs in Nederland en intimideert Chinacorrespondenten. Behalve intimidatie, past China ook publieksdiplomatie toe. In Nederland leren ruim 2800 Nederlandse scholieren op kosten van de Volksrepubliek Chinees. China zou dat doen om de dialoog te bevorderen, maar volgens critici bedrijft China pr via de schoolbanken.

Medialogica in de klas

De lange arm van China 

Door het hart van China in de klas

Voor veel Chinezen is de Tao heel belangrijk. Het betekent letterlijk ‘de weg’. Het taoïsme is een filosofie die lang geleden is ontstaan in de bergen van China. En nog steeds zijn monniken op zoek naar de waarheid en verlichting. Maar het valt nog niet mee om uit het keurslijf van China’s maatschappelijke verwachtingen te stappen.

Het taoïsme

Alles wat een stekker heeft, bevat wel een onderdeel dat uit China komt. De overtuiging dat alles maakbaar is heeft er in de afgelopen dertig jaar voor gezorgd dat Zuid-China de ‘fabriek van de wereld’ is geworden.

Economische groei in China

China was jarenlang een dictatuur. De communistische partij bepaalde wat er gebeurde, wie er in de regering kwam en zelfs wat voor werk mensen moesten doen. Maar sinds een jaar of tien is China voorzichtig op weg om een democratie te worden. Zo mogen Chinezen sinds kort zelf bepalen waar ze op vakantie gaan. 
Ho-Pin Tung is een autocoureur uit Velp van Chinese afkomst. Hij komt vaak in China en weet dus als geen ander wat de verschillen zijn tussen Nederland en China. 
"Ik denk dat het iets is wat niet van de ene op de andere dag gaat. China heeft een heel erg rijke cultuur en eeuwenoude tradities, en dat gaat niet zo van het ene op het andere moment. Het grappige is: je kunt nu ook natuurlijk gewoon Westerse merken kopen in China, je kan TV kijken naar internationale zenders, je kunt E-mailen met vrienden in Europa en Internetten. Dus wat dat betreft is het al een stuk opener aan het worden allemaal.
Ik denk dat het nog relatief lang zal duren voordat er echt net zoals hier die vrije verkiezingen zullen zijn en niet zozeer omdat het dan in China allemaal heel traag gaat, maar omdat dat die ontwikkeling hier ook in Europa zeg maar zo is geweest: het was ook niet zeg maar zo van het ene op het andere moment, daar ging ook een ontzettend lange tijd overheen voordat het zo was."

Democratie in China

China is een dictatuur die langzaam verandert in een democratie. Hoe gaat dat in zijn werk? Autocoureur Ho-Pin Tung legt uit waaraan je kunt merken dat China langzaam een democratie aan het worden is.

Van dictatuur naar volksvertegenwoordiging

Nieuwsuur in de klas

China wordt een steeds belangrijker land in de wereld. Niet alleen qua handel en economie, maar ook op politiek en militair niveau. Sommige deskundigen verwachten dat China wel eens dé nieuwe wereldmacht kan worden, in plaats van Europa en de Verenigde Staten.

China de nieuwe wereldmacht?

De prijsvechter in de klas

De wereld wordt steeds kleiner. Via de media zijn we live aanwezig bij gebeurtenissen aan de andere kant van de wereld en reizen we met gemak naar andere plaatsen op onze aardbol. En dat geldt niet alleen voor onszelf, maar ook voor de artikelen die we dagelijks kopen. Onze producten komen overal vandaan, maar vooral uit landen waar de lonen laag zijn. Presentator Roland Duong doet onderzoek naar globalisering en gaat naar China om de gevolgen te bekijken.

Globalisering

Na heel veel moeite heb ik eindelijk een Chinees gevonden. Hallo meneer. Wat betekent China? Het land van het midden. Ten zuiden van de Gele Rivier is eigenlijk de Chinese beschaving begonnen. Wie was de allereerste Chinees? Uit opgravingen vlakbij Beijing zijn oude botten aangetroffen en dat noemen wij de Peking-mens. Je zou kunnen zeggen dat dat de eerste Chinees was. Hoe zeggen Chinezen China in China? Zhongguo. En Nederland? Helan. Eigenlijk Holland. Helan. Kunnen alle Chinezen elkaar verstaan? Nee. Meer dan 70% spreekt Mandarijn, maar we kennen ook andere dialecten. Mandarijn, da's toch een vrucht? Dat klopt. Er komen heel veel vruchten oorspronkelijk uit China, ook sinaasappels: 'China's appels'. En toen de eerste kiwi's naar Nederland kwamen heetten ze nog geen kiwi maar de Chinese kruisbessen. Is Chinees een moeilijke taal? Ja, we werken met heel veel met klanken, met tonen. Om een voorbeeld te geven in het Kantonees is 'tang' is stoel maar 'tang' is lamp. En ook in het Mandarijn bijvoorbeeld: 'ma' is paard maar 'ma' is ook je moeder. Dus elk woord wat je op andere toon of klank uitspreekt kan totaal iets anders betekenen. Hoeveel mensen wonen er in China? 1,4. Miljard. Waarom wonen er zoveel mensen in China? China heeft één van de meest vruchtbare gebieden. Dus mensen kunnen daar blijven en groeien qua bevolking. Wanneer kwamen de eerste Chinezen naar Nederland? Vanaf begin 1900 kwamen eerst natuurlijk als scheepvaarders. In 1929 is natuurlijk een grote economische depressie geweest. Toen hebben de Chinezen om te overleven pindakoekjes verkocht. Toen ze wat meer geld hadden zijn Chinezen hier restaurants begonnen. Hoe vraag je: hallo meneer de ober, heeft u misschien eetstokjes voor mij? Wat is een typische Chinese sport? Zou je niet verwachten maar voetbal komt uit China vandaan, tzukau, dat is  al duizenden jaren oud. Met je eigenlijk vergelijken met balletje hooghouden. Wat voor soort alfabet hebben ze in China? Geen, we kennen karakters en heel veel karakters zijn afgeleid uit tekeningen. Dus het woord voor berg ziet er ook uit als een berg. Paard ziet er ook uit als een paard; plaatjes eigenlijk. Wat zijn bekende Chinese uitvindingen? Papier, inkt, buskruit. Wie zijn er allemaal de baas geweest in China? China kent heel veel dynastieën: de eerste Qin-dynastie heeft maar heel kort geduurd, maar de grootste dynastieen dan moet je denken aan de Han-dynastie, Tang-dynastie, Song-dynastie, Yuan-dynastie, Ming-dynastie. Het laatste is de Qing-dynastie. Zijn Chinezen bijgelovig? Ja. Kijk, als we tellen, 1, 2, 3, 4, 5 geeft dat allemaal klanken en dat kan dus ook heel andere dingen betekenen. Dus bijvoorbeeld 4 betekent dood. Dus dat wil je liever niet. We houden heel veel van 8.  8 is pa, klinkt ook een beetje als rijk worden. Dus je wil liefst natuurlijk mobiele nummer met heel veel achten. Dat geldt ook voor kentekenplaten. Het geldt voor huisnummers, allemaal wil je de 4 overslaan en de andere getallen mogen er wel in voorkomen.

China in het kort

Ongeveer een vijfde van de wereldbevolking woont in China. Dat zijn meer dan 1,4 miljard mensen! De meeste Chinezen spreken mandarijn, ze hebben het buskruit uitgevonden en ze kennen geen alfabet. Maar hoe schrijven ze dan wel? China in een hele kleine notendop!

Schrijven met karakters en eten met stokjes

3 op Reis in de klas

In de miljoenenstad Hong Kong wonen ongeveer 7 miljoen mensen. Het is eigenlijk geen land, maar een grote stad in China. Tot 1997 is Hong Kong een Britse kolonie. En nog steeds gelden er andere regels dan in China. In tegenstelling tot de mensen in China mogen inwoners van Hong Kong bijvoorbeeld wel gewoon op Facebook.

Hong Kong

Als het om werken gaat is het oneerlijk verdeeld in de wereld. Terwijl de een zich in het zweet werkt om een paar rotcenten te verdienen, zit de baas lekker onderuit zijn geld te tellen. Zo gaat het al eeuwenlang, en ook al eeuwenlang is niet iedereen daar even blij mee. De socialisten zeggen dan: zo werkt dat niet.

Het Latijnse woord ‘socius’ betekent ‘gemeenschappelijk’. Het socialisme wil dan ook dat die mooie bedrijven en machines niet van 1 persoon zijn, maar van iedereen. Zo kunnen ook de mensen die graag de hele dag hard willen werken, meedelen in de winst. Dit mooie idee wordt midden 19e eeuw uitgewerkt door Karl Marx. Hij voorspelt dat de arbeiders samen in opstand zullen komen tegen hun bazen, en dat gebeurt ook in Rusland. Maar dat communistische systeem is inmiddels zelf wel zo’n beetje uitgewerkt.

Tegenwoordig leven we in een kapitalistisch systeem. Er zijn wel politieke partijen die zich socialistisch of sociaaldemocratisch noemen. Zij zetten zich in voor een eerlijke verdeling van onze welvaart, en dat blijven ze doen, tot we allemaal vervangen zijn door robots. Zal je net zien, dan zijn er ook weer robots die moeten werken, en een robot die zijn geld zit te tellen.

In de 19e eeuw komt het socialisme op: een stroming die het oneerlijk vindt dat arbeiders minder geld verdienen dan hun bazen. Socialisten vinden dat bedrijven en machines van iedereen zijn. Nog steeds zet het socialisme zich in voor een eerlijke verdeling van de welvaart.

Wat is socialisme?

Tegenlicht in de klas

Veel mensen in Europa en de VS zijn ervan overtuigd dat de democratische, kapitalistische wereldorde die hier is opgebouwd het beste is voor de hele wereld. Maar dat beeld wordt niet door iedereen gedragen. De economie van China groeit snel en het zal niet lang meer duren of deze autocratisch geleide grootmacht streeft de VS, de grootste economie van de wereld van dit moment, voorbij. En in China wordt heel anders gedacht over kapitalisme en democratie.

China, een nieuwe economische wereldmacht

Vak: maatschappijleer. In China is geen sprake van persvrijheid en vrije meningsuiting zoals dat in Nederland wel het geval is. Alle media worden streng gecontroleerd door de Chinese overheid. Wie toch kritisch is, bijvoorbeeld journalisten en bloggers, wordt de mond gesnoerd door gevangenneming of geweld. De Chinese overheid zegt hier echter niks van te weten.

Persvrijheid in China

De BRICS-landen: Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. Vijf compleet verschillende landen verspreid over vier continenten. Maar ze hebben één ding gemeen het zijn stuk voor stuk opkomende economieën die belangrijke ontwikkelingen doormaken met één gezamenlijk doel.. Of, ietsje genuanceerder. Ze willen door samen te werken tegenwicht bieden aan de westerse dominantie.En hun stem laten horen in de wereldeconomie en in de wereldpolitiek. Als dat lukt, dan zal de wereld er heel anders uit gaan zien. En dat zouden we allemaal merken. In deze video Wat is BRICS precies voor een club? Kan het Westen de macht verliezen? DIt is BRICS uitgelegd. Laten we beginnen bij een smoelenboek. Deze vijf mannen zijn de leiders van de BRICS landen, behalve deze man, maar daar kom ik zo op. Deze landen dus. Die weliswaar het westen nodig hebben, maar zelf ook over de regels willen gaan. Want zij, of nou ja eigenlijk wij zijn politiek en economisch behoorlijk dominant op het wereldtoneel. Neem die wereldwijde handel waarin de Amerikaanse dollar de handels munt is, bijvoorbeeld voor het kopen van olie. Al die handels afspraken zijn afgetikt in wereldwijde instituties zoals het Internationaal Monetair Fonds, de VN en de Wereldbank. Allemaal westerse initiatieven en grotendeels door hen gerund. En dan zijn er ook nog allemaal machtige westerse verbonden. Denk aan de Europese Unie, waarin Europese landen zich economisch en politiek verenigd hebben. Het militaire bondgenootschap NAVO of de G7. Deze zeven grote geïndustrialiseerde landen die samen de nodige lijntjes uitzetten. Samen zijn ze goed voor zo'n 10% van de wereldbevolking. Het doel van BRICS? In de BRICS landen woont maar liefst 40% van de wereldbevolking. Maar als je kijkt naar de waarde die ze toevoegen aan de wereldeconomie, ligt de verdeling anders. Want de G7 landen zijn samen goed voor ruim 40% en de BRICS landen voor een kwart. De balans is zoek, vinden zij. Westerse landen en instituties zouden vooral zichzelf helpen. En dus zegt BRICS: Hallo, wij zijn er ook. Zeker nu slechts een kwestie van tijd is voordat de BRICS landen wat betreft bruto binnenlands product over de G7 heen wippen. Let op in 2021 staat de VS nog met stip op één en alle G7 landen staan in de top tien. Maar de prognose voor 2050 is dat China met afstand de leiding pakt. Een paar G7 landen kukelen uit de top tien en BRICS landen melden zich daar juist. Dus dat hele BRICS is niet zomaar een clubje. We gaan terug in de tijd. BRIC dan nog zonder S, begint in 2009. Op initiatief van Rusland steken deze vier landen voor het eerst de koppen bij elkaar. Een jaartje later voegde ook Zuid-Afrika zich bij de club en is de afkorting compleet. Omdat ze alle vijf economisch zo in de lift zitten vragen ze zich meteen hardop af of de huidige politieke, economische en financiele wereldorde wel zo eerlijk is. Nee dus volgens hen. Het moet faire, gebalanceerd en representatief zijn. Hun belangrijkste bezwaar de hoge drempel om geld te mogen lenen. Zowel het IMF als de Wereldbank stellen daar strenge eisen aan. Volgens het IMF zijn die eisen er niet voor niets, bijvoorbeeld om landen te dwingen democratischer te worden en om mensenrechten te beschermen. Maar die eisen pakken vaak slecht uit voor die landen, omdat ze dan moeten bezuinigen. Dus BRICS denkt heel anders over die westerse maatstaven. Zij vinden het belangrijker om mensen eerst uit de armoede te halen en een stabiele middenklasse op te bouwen. Hun eerste wapenfeit was daarom de Nieuw Development Bank in 2014 als tegenhanger van de Wereldbank. Om niet afhankelijk te zijn van westerse leningen.Maar als je die BRICS bank afzet tegen de Wereldbank zijn de verschillen nog wel groot. Sinds 2014 leende de New Development Bank zo'n $ 33 miljard uit aan BRICS landen en partners. Is gemiddeld nog geen 4 miljard per jaar. Ter vergelijking alleen al vorig jaar leende de Wereldbank in totaal $ 50 miljard uit, dus ze zijn er nog niet. Maar dit staat wel los van leningen die bijvoorbeeld de Chinese overheid zelf verstrekt. Dus die BRICS bank is misschien nog klein. De BRICS landen zijn wel al belangrijke kredietverstrekkers. Sinds het bestaan van die bank komen de BRICS landen elk jaar samen Nieuw op de agenda het introduceren van een nieuwe gezamenlijke internationale handels munt om van die Amerikaanse dollar af te komen. En de uitbreiding van BRICS met landen die zich bij hen voegen. Zeg gerust een BRICS+. Wat dat laatste betreft. Zoals ik al zei. Nu bepaalt vooral de G7 en de EU die aanschuift hoe de geopolitieke lijntjes lopen. Ik had het al over de wereldhandel, maar denk bijvoorbeeld ook aan de strijd tegen klimaatverandering. Of wat dacht je van de verdeling van coronavaccins niet zo lang geleden. Het Westen zet voor zulke internationale kwesties wereldwijd de toon. En de BRICS landen willen dus dat het Westen een toontje lager zingt. Maar, en dat is het grote BRICS probleem, ze hebben per land ook hun eigen agenda's en die willen nog al eens flink uiteen lopen. Bijvoorbeeld over die uitbreiding. Want welke landen mogen er wel of niet bij? En ook samenwerking met het Westen is ingewikkeld op meerdere fronten, want die kunnen ze vaak niet zo maar opgeven. We gaan de BRICS landen even af. Neem Brazilië. President Lula vindt dat het Westen een te grote vinger in de pap heeft bij handelsverdragen. Hij ziet bijvoorbeeld veel in zo'n eigen BRICS munt. Maar tegelijkertijd zijn de VS en Europa enorm belangrijke handelspartners van Brazilië. En dat bijt elkaar nogal. Het is ook echt iets voor Lula om van twee walletjes te eten om maar even zo te zeggen. En met het Westen zaken doen, maar ook een sterke BRICS. Wat betreft toetreding Argentinië mag er van hem zo bij, daar voelt ie zich verwant mee. Maar verder liever niet. Jan en alleman toelaten want dan verliest ie z'n eigen inspraak. Dan Rusland. Wil BRICS juist zoveel mogelijk uitbreiden om een zo groot mogelijk blok te vormen tegen het Westen. Zeker in de context van de oorlog in Oekraïne en de westerse sancties tegen Rusland. Bondgenoten zijn nu belangrijker dan ooit. Met de BRICS kan Poetin laten zien wij doen er eigenlijk wel toe. Oh ja, weet je nog? Dit is niet Poetin, maar de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov. Vanwege een arrestatiebevel van het Internationaal Strafhof dat Zuid-Afrika erkent, was Poetin de grote afwezige op deze top. Reden voor dat bevel zijn de Russische oorlogsmisdaden in Oekraïne, waarvan één in het bijzonder. En dan kom je dus bij die ingewikkelde samenwerkingen tussen Westerse en BRICS landen. Dus dat werd Skypen voor Poetin. India dan. Dat land heeft de grootste kritiek op uitbreiding, vooral als het gaat om landen die intensief samenwerken met China, beide BRICS landen, maar onderling verwikkeld in een strijd om geopolitieke invloed in Azië. Bovendien heeft India een goede relatie met de VS, ook weer China's aartsrivaal. Over China gesproken, het grootste machtsblok binnen die BRICS landen. China wil zoveel mogelijk uitbreiden. In 2017 stelden zij al een BRICS plus model voor. XI wil een eerlijke wereldorde. Betekent door een Chinese bril vooral minder macht voor Washington en meer voor Peking. Maar ja, dat ziet India weer niet echt zitten. Dan de laatste Zuid-Afrika. Toch een beetje de vreemde eend in de bijt wat betreft economie. Totaal niet te vergelijken met China of India, maar toch een belangrijke partner. Als enige BRICS land op het Afrikaanse continent en groot voorstander van uitbreiding en dan vooral met Afrikaanse landen. Ik zeg maar even eerlijk, dit is nog maar het topje van de ijsberg van alle tegenstrijdige belangen. En dan heb ik nog niet eens over al die andere landen die zich bij BRICS willen voegen. Neem alleen al Saoedie Arabië en Iran, beide op de kandidatenlijst, maar tegelijkertijd aartsvijanden. En zo heeft elk land dus zijn eigen agenda die haaks staat op die van een ander. Mijn punt is ze zijn het eens over het afkalven van de westerse dominantie, maar daar stoppen de overeenkomsten en moeten enorme verschillen worden overbrugd om echt tot een gezamenlijk blok te komen. Lang verhaal kort tis in gewikkeld. Samenwerkingsverband BRICS heeft zes nieuwe landen uitgenodigd om lid te worden van hun organisatie Iran, Saoedi-Arabië. De Verenigde Arabische Emiraten, Argentinië, Egypte en Ethiopië. Dus kunnen we spreken van een kantelpunt als het gaat om. Of de genuanceerde variant daarop dan. Nou, die munt komt er in elk geval voorlopig nog niet, maar BRICS plus lijkt er met die nieuwe partners te komen. De belangrijkste conclusie iedereen die nu op aarde rondloopt is opgegroeid met een dominant Westen. Maar voor de toekomstige generaties is dat zeker niet meer vanzelfsprekend. En met elk jaar een BRICS top zal dit blok zich zelf steentje voor steentje verder proberen op te bouwen.

Wie zijn de BRICS-landen?

Het Westen is in veel opzichten dominant aan de rest van de wereld. Een paar landen die deel uitmaken van het bondgenootschap BRICS willen tegenstand bieden door onder andere een eigen munteenheid in te voeren. Maar deze landen verschillen erg veel van elkaar en zijn het oneens over heel veel zaken. Wat hen alleen verenigt, is het wantrouwen tegen het Westen. 

De strijd om de wereldmacht 

Wereldoorlogen

Video's voor het geschiedenisexamen vwo

Geschiedenis examen: China (1842 - 2001)

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.