Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

BNNVARA

Vroege Vogels (BNNVARA) is hét programma over natuur, milieu, klimaat en duurzaamheid in Nederland. Presentatie: Menno Bentveld

Vroege vogels in de klas header

Dieren en planten

Natuurlijke omgeving

Vroege Vogels in de klas

Programmalogo's

Naar de website van Vroege Vogels

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Tussen Nederland en Engeland ligt de Noordzee. Maar dat is niet altijd zo geweest. In de laatste ijstijd is hier helemaal geen water en dus geen Noordzee. Het is interessant om te zien hoe ons land werd gevormd in de laatste twee ijstijden. Op hoogtekaarten zie je nog duidelijk hoe het ijs in die tijd het land omhoog heeft gestuwd en zo heuvels heeft gevormd.
Door al deze onderzoeken komen we steeds meer te weten over de laatste ijstijden in ons land.

IJstijden in Nederland

Door aardgaswinning komen in Groningen regelmatig aardbevingen voor. Maar de zwaarste aardbeving in ons land is in 1992 in de buurt van Roermond in Limburg. Deze aardbeving is niet het gevolg van verzakkingen door aardgaswinning, maar heeft te maken met plaattektoniek. Oorzaak van deze aardbeving is een verschuiving bij de Peelrandbreuk. Een breuklijn die dwars door Limburg loopt.

De Peelrandbreuk

’s Winters komt de rotgans naar ons land vanuit Siberië om te overwinteren. Hij woont eigenlijk in Siberië, om daar in de zomer op de toendra’s eieren te leggen en de jongen te voeden. Maar in de winter is het daar te koud en komt de rotgans naar ons land. Overdag eten de rotganzen van het gras in de polder. Voor de nacht vliegen ze naar het veilige wad even verderop.
Het broedsucces van de rotgans in Siberië hangt niet alleen af van de hoeveelheid gras die ze eten. Het heeft ook te maken met de omstandigheden in Siberië en vooral het aantal lemmingen dat daar voorkomt.

De rotgans

Als je dit ziet, kun je er zeker van zijn dat er een bever aan het werk is geweest. Een bever knaagt namelijk graag aan bomen. Hij eet de stam, maar ook de bast en de takken. Hoe verser, hoe beter.
Boswachter Twan Teunissen leidt mij door de uiterwaarden van de Waal opzoek naar de bever. 
De bevers zitten verscholen in hun zelfgemaakte huis. Dat noem je een burcht. Zo’n burcht kan 2 meter hoog en wel 10 meter in doorsnee worden. Om veilig te zijn zit de ingang van de burcht onder water. De bever komt dus altijd onder water het huis binnen. Daarom heeft de bever een natte kamer gemaakt waarin hij eerst z’n vacht kan uitschudden. In de droge, met houtsnippers bedekte nestkamer kan hij dan rusten.
Deze bever heeft pech. Zijn burcht is door het hoge water in de uiterwaarde helemaal ondergelopen en hij moet er noodgedwongen bovenop gaan zitten. 
Om te voorkomen dat zijn burcht onderloopt of juist dat de ingang boven water komt te liggen door droogte, maakt de bever dammen in het water. Zoals de beverdammen in Drenthe. 

Wat eten bevers, waar wonen ze en waarom bouwen ze dammen?
Een bever knaagt graag aan bomen. Hij eet de stam, maar ook de bast en de takken. Hoe verser, hoe beter. De bevers zitten verscholen in hun zelfgemaakte huis. Dat noem je een burcht. Om veilig te zijn zit de ingang van de burcht onder water. De bever komt dus altijd onder water het huis binnen. Om te voorkomen dat zijn burcht onderloopt of juist dat de ingang boven water komt te liggen door droogte, maakt de bever dammen in het water. Z

De bever

Haaien komen niet alleen voor in wateren hier ver vandaan . Ook in de Noordzee komen haaien voor. Van de kleine donderbuilantaarnhaai, die niet langer dan 50 centimeter wordt tot één van de grootste haaien ter wereld, de reuzenhaai die wel 12 meter lang kan worden.

Haaien in de Noordzee

Vroege Vogels in de klas 

Eenden zien we overal, ook in het park in de stad. En toch zijn dit wilde  eenden. Het mannetje met zijn groene kop en prachtige kleuren en het minder opvallende bruin gekleurde vrouwtje. Maar er zijn veel meer soorten eenden te vinden in ons land.

Eenden zien we overal, ook in het park in de stad. En toch zijn dit wilde eenden. Het mannetje met zijn groene kop en prachtige kleuren en het minder opvallende bruin gekleurde vrouwtje. Maar er zijn veel meer soorten eenden te vinden in ons land.

Eenden

Er is een tijd geweest dat de konijnen een plaag vormen in de duinen van Noord Holland. Maar dat is nu niet meer zo. Virusziekten hebben ervoor gezorgd dat de populatie konijnen flink is afgenomen. En dat terwijl ze met hun gegraaf en gegraas een belangrijke rol spelen in het ecosysteem van de duinen.  Milouska gaat met ecoloog Jasja Dekker op zoek naar de overgebleven konijnenfamilies.

	Er is een tijd geweest dat de konijnen een plaag vormen in de duinen van Noord Holland. Maar dat is nu niet meer zo. Virusziekten hebben ervoor gezorgd dat de populatie konijnen flink is afgenomen. En dat terwijl ze met hun gegraaf en gegraas een belangrijke rol spelen in het ecosysteem van de duinen. Milouska gaat met ecoloog Jasja Dekker op zoek naar de overgebleven konijnenfamilies.

Konijnen

Midden in de nacht, hoor je hem soms zijn naam roepen. De oehoe. Een kenmerkend geluid voor deze uil. Toch zijn niet alle oehoe-geluiden zijn hetzelfde. Daar weet Marjon Savelberg meer van. Zij bestudeert geluiden van de oehoe’s.

De oehoe

Slakken zijn weekdieren en hebben geen inwendig skelet. Ze worden ook wel buikpotigen genoemd omdat ze zich voortbewegen met hun sterk gespierde buik. 
Ik ga met Leon Luijten op zoek naar slakken bij het Lauwersmeer in Groningen. De oude zeebodem hier heeft de bouwstenen achtergelaten waarvan slakken hun huisjes bouwen. Namelijk uit de kalk van oude schelpen.
De meeste slakken hebben een huisje waar in ze wonen. Dat huisje beschermt ze niet alleen tegen gevaar, maar ook tegen uitdroging. Bovendien zitten er een paar belangrijke organen in het huisje.
er zijn ook slakken zonder huisje.
In Zuid-Limburg heb je het dan bijvoorbeeld over het Savelsbos. Dat is ook heel kalkrijk.
De meeste slakkensoorten leven in zee, maar er zijn er ook die in zoetwater leven. Leon vist er een paar op.
Een poelslak kan wel 6 centimeter worden. De slak eet rottende planten, algen en kleine diertjes maar ook zijn eigen uitwerpselen.



Slakken zijn weekdieren en hebben geen inwendig skelet. Ze worden ook wel buikpotigen genoemd omdat ze zich voortbewegen met hun sterk gespierde buik.

Slakken

Milouska is in Arnhem. Ze is in het riool om te kijken wat daar allemaal leeft. Om in het riool te kunnen wordt het water even tegengehouden en al snel komen ze de eerste bewoner tegen.
Onder losse stukken beton kun je zien waar de kikker zijn voedsel vandaan haalt. In het riool leven allerlei soorten regenwormen. En aan de muur zien we opvallend witte schimmels. Dit is waarschijnlijk een soort oesterzwam.
Ook boomwortels groeien soms door het riool heen. 
Natuurlijk leven er ook ratten in het riool. Tijdens inspecties met robotcamera’s komen ze regelmatig in beeld. Voor de ratten zelf is er niet veel te halen in het riool. Ze gebruiken het gangenstelsel meer als toegangsweg naar de putten in de stad waar ze weer omhoog komen.
En ik ben dan weer boven de grond om ze op te vangen als ze omhoogkomen. Zoals hier bij het station bijvoorbeeld. Daar vind je vooral de bruine rat. Die ’s nachts actief is.
Met een warmtebeeldcamera zijn ze in het donker beter te zien.
De nacht is bijna voorbij en het wordt steeds drukker op straat. Tijd voor de rat om zich weer terug te trekken onder de grond. 



	Milouska is in Arnhem. Ze is in het riool om te kijken wat daar allemaal leeft. Om in het riool te kunnen wordt het water even tegengehouden en al snel komen ze de eerste bewoner tegen.

De rat en het riool

Introtekst (max 220 tekens):	De spreeuw is één van de meest voorkomende vogels van ons land. Je kunt ze het hele jaar zien. 

Letterlijke tekst (indien aanwezig):	En toch is de spreeuw een trekvogel. De spreeuwen die in de zomer in Nederland broeden, trekken in de winter naar Zuid-Europa. En dan komen hun soortgenoten uit Scandinavië weer deze kant op. 
Spreeuwen eten eigenlijk alles. In de zomer zoeken ze in weilanden en grasvelden naar insectenlarven. Maar ze houden ook van fruit en vruchten.

Broeden doen spreeuwen in kleine groepen bij elkaar in de buurt, maar na de broedtijd verzamelen ze zich met hun jongen op grote slaapplaatsen met soms wel tienduizenden tegelijk.
De spreeuw lijkt een beetje op een merel, maar heeft witte spikkels. 
We reizen met de zwerm mee om te kijken wat hun eindbestemming is.
De spreeuwen vliegen allemaal even snel, 37 kilometer per uur. Dat kost de minste energie. En omdat ze allemaal even hard gaan, kunnen ze ook niet botsen. In de bochten houden  ze maximaal 7 buurvogels in de gaten en zorgt dat ie daar niet tegenaan vliegt.



De spreeuw is één van de meest voorkomende vogels van ons land. Je kunt ze het hele jaar zien. En toch is de spreeuw een trekvogel. De spreeuwen die in de zomer in Nederland broeden, trekken in de winter naar Zuid-Europa. En dan komen hun soortgenoten uit Scandinavië weer deze kant op.

Spreeuwen

Alg of wier is een soort plant. Maar dan zonder wortels, stengels, bladeren en bloemen. Het is een van de oudste organismen op aarde.

Algen in Zeeland

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Vroege Vogels in de klas

Type videos